Η παράσταση "Προμηθέας" σε σύλληψη, κείμενο και σκηνοθεσία του μοναδικού Άρη Μπινιάρη είναι μία εξέχουσα θεατρική εμπειρία που αξίζει να συζητηθεί όσο λίγες. Πρόκειται για μία παράσταση-ιδέα που εμπνέεται από τον μύθο του Προμηθέα και δημιουργεί επί σκηνής μία συνθήκη πέρα από τα καθιερωμένα.
Σύμφωνα με τον Πρωταγόρα του Πλάτωνα, ο Προμηθέας συμμάχησε με τους ανθρώπους κατά του θεού Δία και έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς για να την προσφέρει στους ανθρώπους. Στην επικείμενη θεατρική παράσταση, ο μύθος συνδέεται με έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα τρόπο με τον σύγχρονο άνθρωπο και την προσπάθειά του να παλέψει και να αντισταθεί στο καθεστώς, ώστε να μην υποταχθεί. Στον ρόλο του Προμηθέα, ο Μιχάλης Βαλάσογλου αφήνει άφωνο το κοινό με την αξεπέραστη ερμηνεία του. Στην πρωταρχική, ο Προμηθέας κάνει την εμφάνισή του, συστήνοντας τον εαυτό του μέσα από μία ιδιόμορφη αμφίεση. Τα ρούχα που φοράει, η ταλαιπωρημένη του όψη, και η κάθε του κίνηση πάνω στη σκηνή, μικρή ή μεγάλη προμηνύουν την εισαγωγή του σε μία νέα κατάσταση που του επιφυλάσσεται, αυτή της φυλακής. Πρόκειται να εισαχθεί εκεί, για λόγους που θα εξηγηθούν αργότερα και να εκτίσει την ποινή του σε ένα λευκό κελί. Ο Βαλάσογλου είναι εξαιρετικός από κάθε άποψη, με προεξάρχον ατού την κίνησή του ως φυλακισμένος Προμηθέας (επιμέλεια κίνησης: Εύη Οικονόμου). Κάθε κίνηση στα άκρα του και σε κάθε μυ του σώματός του πραγματοποιείται σε ακολουθία με τον ιδιαίτερο ήχο που έχει δημιουργηθεί για το έργο, προετοιμάζοντας τον θεατή για τη συναρπαστική συνέχεια.
Έπειτα, κάνει την εμφάνισή του ο εισαγγελέας και δικαστής (Αυγουστίνος Κούμουλος), ο οποίος "στήνει στον τοίχο" τον Προμηθέα, σε ένα πολύ ενδιαφέρον debate επί σκηνής μαζί του. Εξαιρετικός στον ρόλο του και εκείνος, απόλυτα πιστός στον στόμφο, την αυστηρότητα και την αδέκαστη διάθεση που αρμόζει στο πρόσωπο ενός δικαστή-κατήγορου. Επιρρίπτει στον Προμηθέα ευθύνες και κατηγορίες για την απείθαρχη στάση του απέναντι στον νόμο και εκείνος, με τη σειρά του, ανταπαντά. Βασικό στοιχείο της παράστασης -και άξιο αναφοράς- είναι οι ιδιαίτεροι διάλογοι που εμπνεύστηκε ο Μπινιάρης, που παρουσιάζονται σαν καλοστημένες χορογραφίες με τη μορφή λέξεων. Λέξεις ιδιαίτερες, άρτια ενωμένες μεταξύ τους διαμορφώνουν το νόημα και τα επιχειρήματα που βρίσκονται στον νου του κάθε ήρωα. Μάλιστα, μέσα στη ροή των λόγων και της επιχειρηματολογίας του καθενός, έκπληξη προκαλεί η κατάληξη του λόγου του Προμηθέα σε έναν ραπ -θα λέγαμε- μικρό μονόλογο, σε στίχους του Άγνωστου Χειμώνα. Η σταδιακή μετάβαση από τα λόγια και τον τόνο της ομιλίας στον ραπ ρυθμό συμβαίνει αριστοτεχνικά, εντυπωσιάζοντας τους θεατές.
Η κρατούμενη (Μαρία Μαντά) εμφανίζεται στη σκηνή και μας εκπλήσσει, καθώς αποτελεί μία μορφή απρόσμενη και κάπως παράξενη. Τα ρούχα της (στο ίδιο μοτίβο με αυτά του Προμηθέα) μαρτυρούν πολλά, τα οποία θα φανερωθούν επί σκηνής. Φοβερή στον ρόλο της, αποτυπώνει τα συναισθήματα της φυλακισμένης άψογα και καταφέρνει να φέρει ερωτηματικά στο κοινό με την αινιγματική παρουσία της. Το μοναδικό καστ ολοκληρώνει η γνωστή για το ταλέντο της Βάσω Καβαλιεράτου (ψυχίατρος, μητέρα Προμηθέα). Αποδίδει άριστα τον ρόλο της, προσπαθώντας να διεισδύσει στα μύχια της ψυχής του. Το ταλέντο της αποδεικνύει και στην εμφάνισή της με τον άντρα της και πατέρα του Προμηθέα (Αυγουστίνο Κούμουλο). Πρόκειται για μία τολμηρή και εξαιρετικά πετυχημένη σκηνή, στην οποία οι ηθοποιοί Καβαλιεράτου και Κούμουλος βάζουν τα δυνατά τους και αξιοποιούν ιδιαίτερα την εκφραστικότητά τους. Τους διακατέχει μια ελαφρότητα και μία σαχλή -θα τολμούσα να πω- διάθεση, συμβολίζοντας πιθανότατα την αλλοτρίωση που υπέστησαν, καθώς και οι ίδιοι παλαιότερα πάλεψαν και αντιστάθηκαν στο λεγόμενο "σύστημα", ωστόσο τελικά τάχθηκαν με το καθεστώς.
Ακόμη, ένα στοιχείο της παράστασης στο οποίο αναμφίβολα αξίζει να δοθεί προσοχή είναι οι εντυπωσιακές μάσκες, σε σχεδιασμό και κατασκευή της Μάρθας Φωκά, που τραβούν την προσοχή και εκστασιάζουν τον θεατή, επιτυγχάνοντας τον σκοπό για τον οποίο φτιάχτηκαν. Η τελευταία σκηνή, με πρωταγωνιστή τον τιμωρημένο (από τους θεούς) Προμηθέα και συμπρωταγωνιστές τους γονείς του συνιστά τον απόηχο της παράστασης. Ο προεξάρχων του θιάσου και ακούραστος επί σκηνής Μιχάλης Βαλάσογλου σημαίνει το τέλος, με μία σκηνή που κόβει την ανάσα. Τελικά, θα καταφέρει ο Προμηθέας να φέρει την αλλαγή ή θα ακολουθήσει τον δρόμο της υποταγής; Όλα αυτά τα ερωτήματα αποκτούν νόημα στην κεντρική σκηνή του θεάτρου Γκλόρια, όπου συντελείται μία μαγική παράσταση, μία παράσταση-σταθμός για κάθε θεατρόφιλο και για κάθε άτομο μυημένο σε ιδιόμορφες και πολλά υποσχόμενες συλλήψεις.
Μαρία Ουρανία Καραμέτα
Επι πτυχίω φοιτήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ