Τι είναι η Ζωή;
Τι είναι ο Θάνατος;
Θα αναρωτιέσαι γιατί τα κεφαλαία Ζ και Θ, λες και μιλάω για πρόσωπα. Κι όμως, από την ώρα που ανοίγουμε τα μάτια μας, μέχρι την ώρα που τα κλείνουμε, όσους ανθρώπους κι αν γνωρίσουμε, όσους κι αν χάσουμε κι όσους κι αν απλά ξεχάσουμε, ένα είναι σίγουρο. Η Ζωή μας συντροφεύει κάθε μέρα, κι ο Θάνατος αναμένει να μας πάει παραπέρα (Έπρεπε να κάνω ρίμα, δεν άντεξα).
Ο Ιβάν Ιλίτς πέθανε!
Ναι κύριοι. Πέθανε.
Αλλά και που πέθανε, τι κατάλαβε; Σάμπως έζησε και ποτέ;
Ο Ιβάν Ιλίτς είμαι εγώ. Είσαι εσύ. Είναι ο συνάδελφος στη δουλειά, ή μήπως να πω στη δουλεία; Δουλεύουμε, δουλεύουμε για να έχουμε ανέσεις και απολαύσεις στη Ζωή μας, και τελικά ξεχνάμε να ζήσουμε.
Μήπως τα λέω λίγο υπερβολικά; Ε και; Έτσι είναι το θέατρο. Μια πανέμορφη υπερβολή.
Ταρακουνήθηκα πολύ.
Σχεδόν το ίδιο, με τους "12 Ενόρκους".
Δυο τόσο διαφορετικά έργα, που όμως και τα δυο περιστρέφονται γύρω από το ίδιο δίπολο. Ζωή και Θάνατος. Με τη διαφορά ότι στους "Ενόρκους", ο Θάνατος και η Ζωή του νεαρού εξαρτώνται από 12 άντρες κλεισμένους σε ένα δωμάτιο, ενώ τώρα η Ζωή και ο Θάνατος του Ιβάν Ιλίτς είναι αποτελέσματα των επιλογών του.
Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, και στα δύο έργα (Οι 12 Ένορκοι, ο Θάνατος του Ιβάν Ιλίτς), έχει καταφέρει αυτό που κάθε σκηνοθέτης ποθεί να πετύχει. Καθηλώνει το κοινό "απαγορεύοντας" του να πάρει τα μάτια του από τη σκηνή.
Οι εναλλαγές καταστάσεων και συναισθημάτων είναι τόσο γρήγορες, που δεν προλαβαίνεις να "χαθείς". Κι αν μπεις στη διαδικασία να βγάλεις το κινητό για να κάνεις κάνα insta story, "χάθηκες". Σου μιλάω εκ πείρας.
Στη σκηνή του Θεάτρου Αλκμήνη, διαδραματίζεται ένα αριστούργημα.
Η άδεια, βαριά, ξύλινη καρέκλα με τη δερμάτινη επένδυση, στο κέντρο τη σκηνής, είναι το κέντρο όλων. Και ακροβολισμένοι, 3 ξύλινοι τοίχοι, σε σχεδιασμό Νίκου Κασαπάκη, όπως και τα κουστούμια. Όλες οι δράσεις, γίνονται γύρω, πάνω, κάτω, μπρος και πίσω της. Και οι ξύλινοι τοίχοι, οριοθετούν το μικρό σύμπαν της..
Θα μπορούσε να συμβολίζει το μεγάλο εγώ του Ιβάν; Την αίσθηση πως όλα περιστρέφονταν γύρω του.
Δεν ξέρω. Αλλά αυτή είναι και η μαγεία του θεάτρου. Επιτρέπει στον καθένα να βγάλει τα συμπεράσματα που επιθυμεί. Και δορυφόροι αυτής της βαριάς, δερμάτινης καρέκλας, είναι δύο τεράστιας υποκριτικής ικανότητας ηθοποιοί. Οι κύριοι Γιώργος Γαλίτης και Θανάσης Κουρλαμπάς.
Ο Γιώργος Γαλίτης κι ο Θανάσης Κουρλαμπάς, είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Σαν τη Ζωή και το Θάνατο. Υπάρχει μια απόκοσμη χημεία μεταξύ τους. Σαν να γεννήθηκαν και να ωρίμασαν μαζί, για να ανέβουν τελικά στη σκηνή και να εξιστορήσουν ο ένας πλάι στον άλλον, το Θάνατο του Ιβάν Ιλίτς.
Αλλά φυσικά δεν είναι μόνο αυτοί.
Υπάρχουν σχεδόν άλλα είκοσι πρόσωπα στο έργο. Χωρίς όμως να υπάρχουν άλλοι ηθοποιοί.
Η παράσταση είναι υπόθεση των δυο τους.
Οι πρωταγωνιστές, αφηγούνται τη ζωή του Ιβάν Ιλίτς, μέσα από συνεχείς εναλλαγές ρόλων, φωνών, κινήσεων, περιγράφοντας γλαφυρά σημαντικές στιγμές από τη ζωή του. Από τα παιδικά του χρόνια, μέχρι το γάμο, και τελικά τις τελευταίες μέρες της πολυτάραχης μα συνάμα μίζερης ζωής του.
Σημαντικότατο ρόλο στην απεικόνιση αυτής της επίπονης διαδικασίας, έχουν οι φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα και η πρωτότυπη μουσική του Γιάννη Οικονόμου που πλαισιώνουν τις σχεδόν χορογραφημένες κινήσεις των δυο ηθοποιών, δια χειρός Χριστίνας Φωτεινάκη.
Πόσο δύσκολο είναι να βρεις κατά τη διάρκεια της ζωής σου, έναν άνθρωπο που να σε καταλαβαίνει; Έναν άνθρωπο που να σε νοιάζεται; Να σου προσφέρει απλόχερα την αγάπη του;
Μάλλον αρκετά.
Σε όλη του την ενήλικη ζωή, ο Ιβάν Ιλίτς, ήταν ένας άνθρωπος απόμακρος και αυστηρός. Έκανε ένα γάμο που τελικά μετάνιωνε μέχρι να κλείσει τα μάτια του. Απέκτησε δυο παιδιά που δε δέθηκε ποτέ μαζί τους, και είχε ένα μάτσο "φίλους", που με το που είδαν το καντηλάκι του να αργοσβήνει, έπεσαν σαν όρνεα να φάνε την καρέκλα του.
Κάτι μου θυμίζει τώρα αυτό, αλλά δε μου αρέσει να κάνω πολιτικά σχόλια.
Και να, που πλέον βρίσκεται σε ένα κρεβάτι, ανήμπορος ακόμα και να κάνει την ανάγκη του. Νιώθει μόνος, αβοήθητος και συνάμα παράσιτο για την οικογένεια του. Μόνο ο νεαρός Γκεράσιμ, ένας μουζίκος που εργάζεται στην οικία του Ιβάν, δείχνει να ενδιαφέρεται για τον ετοιμοθάνατο. Είναι ο άνθρωπος που τον φροντίζει τον καθαρίζει, ενώ η οικογένεια του τον έχει παραγκωνισμένο, στο "κρεβάτι του πόνου".
Όμως δεν είναι η σωματική φροντίδα που καταπραΰνει τον αβάσταχτο πόνο του δικαστή Ιλίτς. Όχι. Ο Γκεράσιμ, του απαλαίνει τον πόνο της ψυχής του. Τον ακούει και του μιλάει. Μόνο με αλήθειες. Και έτσι του μιλάει και ο μετανιωμένος για τη Ζωή του, δικαστής Ιλίτς.
Και είναι τελικά αυτό που ο Ιβάν έψαχνε σε όλη του τη ζωή. Μια ειλικρινή διαπροσωπική σχέση.
Ωραία τα πλούτη και η καλοζωία αλλά ο τρόπος που τα αποκτά και ο τρόπος που τα υπηρετεί κανείς, είναι το φαρμάκι που μολύνει τη ζωή μέχρι τη στερνή του πνοή.
Και οι σκοποί που ως νέος και ιδεαλιστής απεχθανόταν μα κατέληξε να υπηρετεί, ήταν αυτοί που τελικά τον καταδίκασαν.
Φεύγοντας από το φιλόξενο φουαγιέ του Θεάτρου Αλκμήνη, θα σκεφτείς πολλά, αλλά πρωτίστως, θα αναρωτηθείς αν ο τρόπος που ζεις, είναι και αυτός που σου αξίζει. Εγώ το έκανα. Και έπεσα στο κρεβάτι κάνοντας σκέψεις και σενάρια τρελά. Να αλλάξω δουλειά! Ναι! Από εκεί πρέπει να ξεκινήσω. Και μετά; Μετά τι; Να έρθω πιο κοντά με τα αγαπημένα μου πρόσωπα! Ποτέ δεν ξέρεις μέχρι πότε θα τα έχεις κοντά σου. Ναι! Όλα αυτά είναι μια καλή αρχή! Και έτσι γεμάτος ενθουσιασμό για το νέο ξεκίνημα που θα έκανα, κοιμήθηκα. Κοιμήθηκα ως τις 5:45 το πρωί γιατί έπρεπε να σηκωθώ να πάω στη δουλειά. Τι να κάνουμε; Καλές οι σκέψεις και οι αναθεωρήσεις, αλλά κάπως πρέπει να βγάλουμε και το ψωμάκι μας. Μα όλα καλά θα πάνε. Αρκεί να το καταλάβουμε νωρίτερα από τον Ιβάν Ιλίτς.
Εν κατακλείδι:
"Ο Θάνατος του Ιβάν Ιλίτς", αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα του Λέο Τολστόι. Η παράσταση της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη, αποτελεί ίσως την καλύτερη απόδοση του έργου του Τολστόι που θα καταφέρεις να παρακολουθήσεις ποτέ σου σε ελληνικό θέατρο. Οι Κουρλαμπάς και Γαλίτης, μετρώντας και οι δύο τους σχεδόν τρείς δεκαετίες στο σανίδι, βρίσκονται στην καλύτερη φάση της καριέρας τους. Η σωματική τους ενέργεια σε συνδυασμό με την υποκριτική τους δεινότητα, δημιουργούν πραγματικά το τέλειο αποτέλεσμα που σε κρατά καθηλωμένο για σχεδόν 80 λεπτά.
Αν σου αρέσει το πραγματικά καλό και ποιοτικό θέατρο, κλείσε άμεσα το εισιτήριο σου, και δε θα το μετανιώσεις.
Και τώρα που το σκέφτομαι, να και ένας καλός λόγος να κάνεις και εμβόλιο.
Καλή θέαση!
Παίζουν οι:
Γιώργος Γαλίτης και Θανάσης Κουρλαμπάς
Κείμενο: Leo Tolstoy
Μετάφραση από τα ρωσικά: Παύλος Στεφάνου
Θεατρική διασκευή/Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη
Σκηνικά/Κοστούμια: Νίκος Κασαπάκης // Πρωτότυπη μουσική: Γιάννης Οικονόμου
Κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη // Σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Φωτογραφίες: Γιώργος Σακκάς // Γραφιστική επιμέλεια: GRID FOX
Promo video: Κώστας Γεραμπίνης // Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού
Παραγωγή: A PRIORI www.a-priori.gr
Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Τετάρτη 3 Νοεμβρίου 2021 & κάθε Τετάρτη στις 19:00
Διάρκεια παράστασης: 90’ (χωρίς διάλειμμα)
Πληροφορίες-Κρατήσεις
Θέατρο Αλκμήνη, Αλκμήνης 8-12, Γκάζι, 210 3428650
Τιμές εισιτηρίων
Γενική Είσοδος: 13 € / Φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ: 10 €
Προπώληση εισιτηρίων Ηλεκτρονικά στο ticketmaster.gr