Δεν νομίζω να είναι τυχαίο που το αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, σχεδόν "βούλιαξε" από το πλήθος, το βράδυ της Παρασκευής 19/8. Προτού όμως σου πω για την παράσταση, και μιας και έχουμε να τα πούμε καιρό τώρα, ακολουθεί η κλασική εισαγωγή μου.
Παρασκευή 19/8. Για κάποιους άλλη μια μέρα των θερινών διακοπών, για κάποιους άλλους άλλη μια εργάσιμη μέρα. Εγώ ήμουν με τους "κάποιους άλλους". Έφυγα "πετώντας" από το γραφείο, για να βρω την παρέα μου και να πάμε στην Επίδαυρο.
Το αδιαχώρητο που θα επικρατούσε στο θέατρο έγινε αντιληπτό από πολύ νωρίς, μιας και ένα μικρό "καραβάνι" είχε ξεκινήσει να σχηματίζεται από την περιοχή των Κεχριών, λίγα χιλιόμετρα αφού αφήσαμε την εθνική οδό δηλαδή. Με λίγη υπομονή και χωρίς κάποια ιδιαίτερη καθυστέρηση, φτάσαμε στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.
Το Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου
Ως θέατρο, αποτελεί πόλο έλξης για τεράστιο αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο, χάρη στο Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, και τις παραστάσεις που ανεβαίνουν κάθε καλοκαίρι στα πλαίσια του.
Ως αρχαιολογικό μνημείο της Ελλάδας, είναι ένα από τα λίγα που ο χρόνος αγνόησε.
Όπως κάθε ναός και τόπος λατρείας, υπέστη επιδρομές και λεηλασίες. Μολαταύτα, η καθιέρωση της νέας θρησκείας μερικές εκατοντάδες χρόνια μετά την κατασκευή του οδήγησε στην ερήμωση του, και τελικά στη σωτηρία του, μιας και το "αγκάλιασε" με χώμα και βλάστηση ο λόφος στον οποίο είναι χτισμένο, προσφέροντας του ένα "πέπλο" που το έκρυψε από το άσπονδο μάτι του χρόνου.
Ντρέπομαι λίγο που θα το παραδεχτώ, αλλά είναι η πρώτη μου φορά που επισκέφθηκα το μαγικό αυτό μέρος, και όπως είναι λογικό, στάθηκα μερικά λεπτά να ταΐσω τα μάτια και το νου μου με το κάλλος αυτού του ιερού, για τους προγόνους μας, τόπου.
Ίσως τελικά να μην ήταν τυχαίο που δυο χιλιετίες πίσω, το Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου (που τότε ήταν νέο) ήταν τόπος λατρείας του Ασκληπιού. Όσο στέκεσαι και το θαυμάζεις, νιώθεις τις ιαματικές ικανότητες του. Αδειάζεις από κάθε τι βαρύ που έφερες μαζί σου. Νιώθεις στο κορμί και την ψυχή σου τις δονήσεις να έρχονται άτακτα, σα μικρές εκρήξεις από τα έγκατα της γης.
Τελικά αποδείχθηκε πως επρόκειτο για το ποδοβολητό του κόσμου, που συνέρρεε κατά ορδές προς τις κερκίδες, κι έτσι επανήλθα στην πραγματικότητα.
Το έργο
Όλοι οι Έλληνες στρατηγοί, υπό την ηγεσία του αρχιστράτηγου Αγαμέμνονα, έχουν συγκεντρωθεί στην Αυλίδα. Μολαταύτα η νηνεμία που επικρατεί κρατάει τα πλοία τους αγκυροβολημένα στο λιμάνι εμποδίζοντας τους να ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς την Τροία και να φέρουν πίσω στην Ελλάδα την Ωραία Ελένη, αιτία αυτής της εκστρατείας.
Ο μάντης Κάλχας ενημερώνει πως μόνο η θυσία της Ιφιγένειας, κόρης του Αγαμέμνονα, στο βωμό της θεάς Αρτέμιδος θα φέρει τον άνεμο που θα ωθήσει τα πλοία προς την Τροία.
Ο Αγαμέμνονας απελπισμένος, προσκαλεί την κόρη του να έρθει στην Αυλίδα, προφασιζόμενος πως θα την δώσει ως σύζυγο στον Αχιλλέα, εν αγνοία του τελευταίου.
Τελευταία στιγμή όμως μετανιώνει, προτού όμως προλάβει να την ενημερώσει να γυρίσει πίσω στις Μυκήνες, η Ιφιγένεια, συνοδεία της μητέρας της-βασίλισσας Κλυταιμνήστρας, φτάνει στο στρατόπεδο.
Η αλήθεια για την επικείμενη θυσία της Ιφιγένειας δεν αργεί να έρθει στο φως. Έντρομη η νεαρή κοπέλα παρακαλεί να της χαρίσουν τη ζωή. Όταν όμως μαθαίνει πως η θανάτωσή της είναι η μόνη λύση στο εμπόδιο που αντιμετώπιζαν οι Έλληνες, παίρνει τη ζωή της στα χέρια της και προσφέρεται οικειοθελώς.
Η θεά Άρτεμις σεβόμενη το θάρρος της Ιφιγένειας, στιγμές πριν το μαχαίρι σκίσει τον αλαβάστρινο λαιμό της, στέλνει μια ελαφίνα στο βωμό ενώ η Ιφιγένεια αναλήφθηκε στους ουρανούς, πλάι στη θεά του φεγγαριού.
Η θυσία της θα γινόταν μόνο για ένα σκοπό. Να δοξαστεί ο ελληνικός στρατός και το έθνος. Θεωρώ πολύ σημαντικό ότι ο σκηνοθέτης, Θέμης Μουμουλίδης δεν το προβάλει ως το μείζον θέμα. Είναι πολύ μεγάλος άθλος να καταφέρεις να ξεπεράσεις το πατριωτικό κίνητρο της Ιφιγένειας, και να εστιάσεις στο γεγονός ότι ήταν μια γυναίκα που πήρε τη ζωή της στα χέρια της.
Η παράσταση
Το καστ θεωρώ πως αποτελεί το δυνατό χαρτί της παράστασης.
Όπως παρατηρήσαμε φέτος το καλοκαίρι, οι "μέλισσες" έφτιαξαν τις κυψέλες τους σε όλες τις μεγάλες θεατρικές παραστάσεις, προσπαθώντας να φέρουν το "σασμό" ανάμεσα στο φανατικό κοινό. (Χαραμίζομαι)
Ναι, είναι γεγονός πως οι μεγάλοι παραγωγοί, έσπευσαν να "κλείσουν" τα τρανταχτά ονόματα που το ελληνικό κοινό λάτρεψε τόσο την τηλεοπτική σεζόν που έκλεισε πριν 2 μήνες, όσο και τις προηγούμενες. Και δεν τους αδικώ. Μετά από σχεδόν 3 χρόνια με ελάχιστη ως ανύπαρκτη δραστηριότητα, τα θέατρα έπρεπε ξανά να γεμίσουν, και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να προκαλέσεις την προσέλευση του κόσμου, από το να του δώσεις την ευκαιρία να παρακολουθήσει από κοντά τους αγαπημένους τους "τηλεοπτικούς" ηθοποιούς.
Αυτό όμως είναι και δίκοπο μαχαίρι. Μην το πάρεις στραβά. θα σου εξηγήσω αμέσως τι εννοώ.
Θα κάνω μια μικρή παράφραση, και θα πω πως «Η τηλεόραση είναι το όπιο του λαού», τουλάχιστον από κάποια ηλικία και άνω.
Είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των θεατών που πάνε στο θέατρο, μόνο και μόνο για να δουν τη "Δρόσω", το "Λάζαρο", το "Μανόλη", την "Πηνελόπη" ή το "Λενιώ". Και αυτή η μερίδα του κοινού, το μόνο ενδιαφέρον που έχει στη ζωή της, είναι αυτό το μικρό κουτί, με το σεμεδάκι στην κορυφή του. Οκ, υπερβολή. Εννοώ η 47-55" LCD, TFT, IPS, ULTRA HD, TUFTS(αν με πιάνεις) που παρακολουθούν νυχθημερόν. Δικαίωμα του καθενός θα μου πεις, και δίκιο θα έχεις.
Και μέσα σε αυτή τη μερίδα, υπάρχει μια μικρότερη, ας πούμε το 30% της, το οποίο αντιστοιχεί στο 7% περίπου του συνόλου, που είναι λίγο...ε πως να το πω ελαφριά.
Το 'χω! Θα το πω τραγουδιστά. Και ένα, και δύο και:
"Αβάντι ντο-φα-φα-φα-σίστες".
Θα μου πεις τώρα, "Μάλλον κακός (Έλληνας) είμαι (βουνά μου)".
Συγγνώμη, αλλά δε γίνεται κάθε φορά που ακουγόταν η λέξη Ελλάδα να είχαμε χειροκροτήματα και πολεμικές ιαχές από αυτή τη μικρή μερίδα του απαίδευτου θεατρικού κοινού.
Παρακολουθείς ΤΡΑΓΩΔΙΑ. ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ. Στην Επίδαυρο που και το στομάχι σου να γουργουρίσει, ακούγεται από τη μια μεριά στην άλλη, και πάλι πίσω.
Σεβάσου τους ηθοποιούς που "σκίζονται" στη σκηνή για να σου παρουσιάσουν ένα από τα σπουδαιότερα έργα της αρχαιότητας. Σεβάσου τους 6000+ θεατές που αποφάσισαν να διανύσουν μέχρι και 400 χιλιόμετρα σε ένα βράδυ, για να γιορτάσουν το θεσμό του Αρχαίου Ελληνικού Θεάτρου. Σεβάσου τον εαυτό σου στην τελική.
Ξέφυγα όμως τα μάλα.
Η παράσταση(2η προσπάθεια)
Το σκηνικό λιτό και απέριττο δημιουργημένο από μεταλλικά ελάσματα , με 6 ράμπες, που εξυπηρετούσαν τη χορογραφία, και ένα μεγάλο, μακρόστενο τραπέζι. Με κάλυψε απόλυτα, μιας και η τοποθεσία του δράματος είναι στρατόπεδο, και όχι κάποιο χρυσοποίκιλτο παλάτι.
Τα κοστούμια, απλά, σε μαύρο και γκρι χρώμα για τους άνδρες, έδειχναν να προμηνύουν το πένθος που θα κάλυπτε σύντομα τη γενιά του Ατρέα. Τα πρόσωπα τους, βαμμένα ασημένια, τους έκαναν κομμάτι του σκηνικού/στρατοπέδου, σαν ο ανδρισμός τότε, να ήταν απόλυτα συνυφασμένος με τον πόλεμο και το θάνατο.
Ο χορός ντυμένος στα λευκά, από την αθωότητα των μικρών κοριτσιών, με πεντακάθαρα πρόσωπα, κατέληξε βαμμένος στα ασημί, σαν να μάτωνε λίγο λίγο, με ασημένιο αίμα κι αυτό.
Η Κλυταιμνήστρα, αγέρωχη με το αστραφτερό φόρεμα της, και η νεαρή Ιφιγένεια, ντυμένη στα λευκά, δείγμα αγνότητας και καθαρής ψυχής ήρθαν στη σκηνή έχοντας ήδη τις ασημένιες "μουντζούρες" στα πρόσωπα τους, προοικονομώντας την επερχόμενη αιματοχυσία.
Από την άλλη, μπορεί όλο αυτο το ασημένιο χρώμα να ήταν μια εικαστική παρέμβαση, και να έχω μεγάλη φαντασία. Το σίγουρο είναι πως εναρμονίζονταν τέλεια με το μεταλλικό σκηνικό.
Οι ηθοποιοί κατέβαλαν υπερπροσπάθεια να αποδώσουν τη βαρύτητα του έργου.
Οι ερμηνείες, με εξαιρέσεις κάποια σημεία που υστερούσαν λίγο ρυθμού, ήταν σε πολύ καλό επίπεδο.
Ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος και ο Παντελής Δεντάκης ως Αγαμέμνων και γέροντας, μας εισάγουν από την πρώτη στιγμή στο αίσθημα απόγνωσης και απελπισίας που κατακλύζει το έργο. Ο πατέρας που καλείται να σφάξει το παιδί του, κι ο πιστός του ακόλουθος, που προσπαθεί να τον μεταπείσει.
Ο Άκης Σακελλαρίου ως Μενέλαος, μας δείχνει πως για έναν άνδρα (της εποχής και όχι μόνο), δεν υπάρχει μεγαλύτερη ντροπή απο το να θιχτεί ο ανδρισμός του, και παραπαίει μεταξύ τρέλας και λογικής.
Η Ιωάννα Παππά, η Κλυταιμνήστρα, απέδειξε την υποκριτικής της αξία της ως η μητέρα που θα έκανε τα πάντα για να σώσει το παιδί της από το χαμό. Αλλά και ως ψυχρή σύζυγος, και εν τέλει συζυγοκτόνος (spoiler alert για 10 χρόνια μετά).
Και το ήδη πολύ καλό επίπεδο, ανέβηκε κι άλλο όταν στη σκηνή μπήκε ο Γιώργος Χρυσοστόμου, φέροντας τη νεανική πυγμή και την ανδρεία του θερμόαιμου Αχιλλέα, συμπαρασύροντας τους υπόλοιπους να ανεβάσουν το ρυθμό και την ένταση τους.
Μπορεί να ήταν σκηνοθετική επιλογή από τον Θέμη Μουμουλίδη να αλλάξουν τόσο πολύ οι εντάσεις από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, μπορεί και όχι.
Σίγουρα ήταν όμως ένα πολύ μεγάλο συν.
Το ακατόρθωτο όμως, το πέτυχε η Μαρία Πετεβή ως Ιφιγένεια.
Αποτέλεσε μια ζωντανή παλέτα συναισθηματικών μεταπτώσεων, και με μέσα όπως η αισθαντική φωνή της αλλά και η εξαιρετική κίνηση που διαθέτει, δεν ξέφυγε στιγμή από την ακριβή απεικόνιση του βάθους του χαρακτήρα της Ιφιγένειας.
Αυτό το ταλαντούχο πλάσμα κατάφερε μέσα σε λίγα λεπτά, από αθώο κορίτσι να μετατραπεί σε μια γυναίκα σύμβολο, μια γυναίκα που αναρριχήθηκε πάνω από κάθε άνδρα, και γυμνόστηθη, καθάρια, χάρισε το σώμα της, βορά στο βωμό της σωτηρία της πατρίδας της.
Τουλάχιστον έτσι πίστευε.
Ταπεινή μου άποψη, πως το ιδανικό της Ιφιγένειας, δεν ήταν και το "ιδανικότερο".
Η θυσία της θα γινόταν μόνο για ένα σκοπό.
Να δοξαστεί ο ελληνικός στρατός και το έθνος.
Και πως έρχεται αυτή η δόξα;
Με πόλεμο και αιματοχυσία.
Θεωρώ πολύ σημαντικό ότι ο σκηνοθέτης, Θέμης Μουμουλίδης δεν το προβάλει ως το μείζον θέμα. Είναι πολύ μεγάλος άθλος να καταφέρεις να ξεπεράσεις το πατριωτικό κίνητρο της Ιφιγένειας, και να εστιάσεις στο γεγονός ότι ήταν μια γυναίκα που πήρε τη ζωή της στα χέρια της. Και νομίζω πως το πέτυχε!
Τέλος, ο χορός, αποτελείτο από εξαιρετικές νεαρές ηθοποιούς, με υπέροχες φωνές. Τις Ιουλία Γεωργίου, Σοφία Κουλέρα, Ειρήνη Λαφαζάνη, Ιωάννα Λέκκα, Λένα Μποζάκη, Αγγελική Νοέα, Δανάη Πολίτη και Βικτώρια Φώτα.
Η παράσταση θα επαναληφθεί απόψε 20/8, στο Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου, και θα συνεχίσει την περιοδεία της σε όλη την Ελλάδα μέχρι τα μέσα Σεπτέμβρη.
Καλή Θέαση!