Ομολογώ ότι το συγκεκριμένο θεατρικό έργο δεν το γνώριζα, αλλά ούτε και τη συγγραφέα, Anna Ziegler, ούτε την ιστορία και τα πρόσωπα πίσω από την ιδιαίτερη «Φωτογραφία 51», που αποτύπωσε και απεικόνισε για πρώτη φορά τη διπλή έλικα του DNA. Άλλωστε το συγκεκριμένο έργο ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Μία γυναίκα (Λένα Δροσάκη) και τέσσερεις άντρες (Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Δημήτρης Πασσάς, Δημήτρης Μαγγίνας και Μάνος Στεφανάκης) μας αφηγούνται την αληθινή ιστορία της Ρόζαλιντ Φράνκλιν, μιας γυναίκας ερευνήτριας που τον Μάιο του 1952 κατάφερε πρώτη να αποτυπώσει σε μια φωτογραφία το ανθρώπινο DNA. Αυτή η αποτύπωση προφανώς άνοιξε διάπλατα το δρόμο για εντυπωσιακές ιατρικές ανακαλύψεις, φάρμακα, θεραπείες και εμβόλια που σήμερα είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Τα σκηνικά, τα κουστούμια και κυρίως η μουσική μας βάζουν στον κόσμο ενός χημικού εργαστηρίου, εκεί όπου πολλές έρευνες διεξάγονται και οδηγούν σε περαιτέρω έρευνες. Γιατί ο άνθρωπος δε σταματάει ποτέ να ψάχνει και να αμφισβητεί. Αυτό έκανε και η Ρόζαλιντ... Η Δόκτωρ Ρόζαλιντ, όπως απαιτούσε να την αποκαλούν οι συνεργάτες της, κι όχι «δεσποινίς», αν και ίσου επιπέδου σε γνώσεις με αυτούς, ήταν η μοναδική γυναίκα ανάμεσα σε τόσους άντρες και πολεμήθηκε γι’ αυτό.
«-Το δείπνο είναι μόνο για καθηγητές. -Ε, πάμε. -Μόνο για άντρες...».
Η πιο συγκινητική στιγμή είναι όταν παίρνει στα χέρια της μετά από πολύ κόπο, πολλές εργατοώρες και πλήρη αφοσίωση στην επιστήμη της, τη «Φωτογραφία 51». Άραγε, συνειδητοποίησε απόλυτα εκείνη τη στιγμή τι πέτυχε; Και γι’ αυτό για μένα είναι ίσως η πιο συγκινητική στιγμή της παράστασης.
«Η φωτογραφία 51. Πρόκειται σίγουρα για έλικα», λέει ξαφνιασμένη, συγκινημένη και με δέος στον μαθητευόμενο συνεργάτη της. Η αφοσίωσή της λοιπόν απέδωσε καρπούς. Οι συνεργάτες της διόλου δεν την υποστηρίζουν. Άλλωστε η επιστήμη γι’ αυτούς είναι "ανδρική υπόθεση". Εκείνοι έγιναν διάσημοι με τη δική της φωτογραφία, πήραν Νόμπελ και έγιναν σημεία αναφοράς στην επιστημονική έρευνα. Αυτούς γνωρίζουμε και μνημονεύουμε σήμερα. Όμως εκείνη δεν επιβραβεύτηκε ποτέ γι’ αυτή της την ανακάλυψη. Θες γιατί δεν πρόλαβε (πέθανε μόλις 37 ετών από καρκίνο στις ωοθήκες), θες γιατί δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για τη δόξα, θες επειδή ήταν γυναίκα...; Ο καθένας μπορεί να αναρωτηθεί και να απαντήσει σ’ αυτό, βλέποντας την παράσταση.
Αναρωτήθηκα πόσες άλλες γυναίκες υπήρξαν πρωτοπόρες στην επιστήμη, με ουσιαστική συμβολή, ακόμα και με αυτοθυσία, στην εξέλιξή της και της ανθρωπότητας, πολεμήθηκαν γι' αυτήν τους τη συνεισφορά και μέχρι σήμερα παραμένουν άγνωστες... Πέρα από τη γνωστή σε όλους μας Marie Curie, θα αναφέρω ενδεικτικά ακόμα δύο: την Henrietta Swan Leavitt, πάνω στη διατυπωμένη σχέση της οποίας βασίστηκε ο Edwin Hubble και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το σύμπαν διαστέλλεται, και την Vera Cooper Rubin με πρωτοπόρο έργο στη μελέτη των ταχυτήτων περιστροφής των γαλαξιών. Αλλά είμαι πεπεισμένη πια ότι υπάρχουν κι άλλες...
Ας γίνει (και) με αυτή την παράσταση ένα βήμα στο να αναρωτηθούμε όχι μόνο για τις άγνωστες αλλά αξιομνημόνευτες γυναίκες της ευρύτερης επιστημονικής κοινότητας, αλλά και για τη θέση της γυναίκας στην ευρύτερη κοινωνία! Γιατί δυστυχώς δεν έχουν αλλάξει και πολλά από τότε...
Ανδρονίκη Προκόπη
Comments