Δυσαρμονία... Δύσκολη λέξη. Και το έργο είναι δύσκολο, όχι όμως δυσνόητο στην ουσία του. Για να γίνω λίγο πιο συγκεκριμένη...
Οι «Δυσαρμονίες» της Τζόις Κάρολ Όουτς: ένα ζευγάρι, καλούνται σε ένα τηλεοπτικό πλατό να δώσουν μια συνέντευξη για ένα έγκλημα που φαίνεται ότι διέπραξε ο 17χρονος γιος τους, το βιασμό και τη δολοφονία μιας 14χρονης. Καλούνται να πουν τα πράγματα από τη δική τους οπτική και ενδεχομένως να υπερασπιστούν ή να καταδικάσουν το παιδί τους. Στην πορεία της συζήτησης, προκύπτουν πολλά ερωτήματα γ’ αυτό το ζευγάρι – ποια είναι η σχέση τους, η σχέση με τα παιδιά τους, με την ευρύτερη κοινωνία, με το φασισμό, με το ρατσισμό, τα ΜΜΕ.Παρ’ ότι το έργο δεν είναι αστυνομικό, όπως ίσως εκ πρώτης όψεως φανεί σε κάποιους θεατές, σου γεννά καίρια ερωτήματα και αμφιβολίες για την οικογένεια, τη ζωή, τη θρησκεία, τη δικαιοσύνη, τα ΜΜΕ... Σε προκαλεί να δεις και την άλλη πλευρά... Άλλωστε αυτό δεν περιέχει το θέατρο, την έρευνα και την αμφισβήτηση μέσα του;
Ο φόνος, στην προκειμένη περίπτωση, είναι η αφορμή για να αναρωτηθούμε πού οδεύουμε ως κοινωνία. Το έργο γεννά ερωτήματα: ποια είναι η δική σου και η δική μου στάση απέναντι σε ένα γεγονός, ακόμη και τόσο τρανταχτό όπως είναι ο φόνος; Και όχι μόνο στο φόνο σα φόνο, αλλά και στα «παρακλάδια» του. Μας ενδιαφέρει να δούμε το βαθύτερο πρόβλημα, αυτό ή αυτά που προηγούνται του φόνου, ή μένουμε στην κορυφή του παγόβουνου και -όχι μόνο αυτό, αλλά εφαρμόζουμε το «οφθαλμός αντί οφθαλμού» αξιοποιώντας μεσαιωνικές μεθόδους;
Τα ερωτήματα που θέτουν οι γονείς κατά τη διάρκεια του έργου, ακόμα και οι απόψεις τους, γίνονται αυτόματα και δικά μας – του κοινού – ερωτήματα. «Με την εσχάτη των ποινών σταματάει το έγκλημα;» ή «υπήρχαν πάντα σχέσεις στοργής μέσα στο σπίτι;».
Όλα τα στοιχεία είναι εναντίον του παιδιού. «Τελικά είναι ένοχο;» ρώτησα τον εαυτό μου και τον κ. Αντωνίου μετά την παράσταση. Ακόμη κι αν είναι ένοχο, ας μη μείνουμε σε αυτό και ας δούμε τους ανθρώπους και τα προβλήματα σε μια δεύτερη και βαθύτερη ανάγνωση.
Πώς μπορούμε εμείς να επιβιώσουμε μέσα σε αυτό; Και κυρίως πώς μπορούμε να το αλλάξουμε;
Πέρα από την παράσταση και το έργο, εξίσου αξιοσημείωτη και σημαντική είναι και η συζήτηση που ακολουθεί. Παρ’ ότι παρακολουθώ χρόνια θέατρο, πρώτη φορά το συνάντησα σε παράσταση και ήταν πραγματικά πολύ κερδοφόρα εμπειρία. Μακάρι να γινόταν μετά από κάθε παράσταση. Κάθε έργο και κάθε παράσταση – οφείλει – να δίνει τροφή για σκέψη. Και είναι πραγματικά πολύ ιδιαίτερο και όμορφο όταν αυτή η τροφή για σκέψη γίνεται βάση για συζήτηση μεταξύ κοινού και ηθοποιών.
Ανδρονίκη Προκόπη