Κυριακή 20 Μαρτίου 2022.
Μια μέρα που δύσκολα θα ξεχάσω. Η μέρα που μπήκα στη φυλακή.
Ναι, δεν αστειεύομαι. Άλλωστε δεν είναι θέμα που σηκώνει πλάκα.
Άσε με να σου εξηγήσω.
Το Εθνικό Θέατρο, για ακόμα μια χρονιά, την πέμπτη συνεχόμενη, είναι αρωγός στην προσπάθεια επιμόρφωσης, εκπαίδευσης αλλά και διαπαιδαγώγησης, στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού (ΨΚΚ). Οδηγός και δάσκαλος, αλλά κυρίως εμψυχωτής των κρατουμένων στο μεγάλο ταξίδι που ονομάζεται θέατρο, είναι ο κ. Στάθης Γράψας.
Στο εγχείρημα αυτό, συνείσφεραν η Ευδοκία Χλουβεράκη στα κοστούμια, και ο Βασίλης Ξηρός στη μουσική, ενώ οι εθελοντές Αγγελική Ξαρχάκου και Φάνης Κατέχος βρίσκονται πάντα εκεί προσφέροντας επί σειρά ετών την πολύτιμη βοήθειά τους.
Το έργο «2ας Μεραρχίας 43», αποτελεί δημιούργημα της ίδιας της ομάδας, υπό την καθοδήγηση του μέντορα της, κ. Στάθη Γράψα.
Πειραιάς, Τρούμπα. Κάπου στο σήμερα.
Ένας τύπος "καθωσπρέπει", με το κουστούμι και το ακριβό του ρολόι, γυρεύει το νούμερο 43 της οδού 2ας Μεραρχίας. Το οίκημα, ένα τριώροφο κτήριο, σφραγισμένο για τους μη έχοντες εργασία, στέκει ετοιμόρροπο και σχεδόν παρατημένο, στο καλύτερο οικόπεδο της Τρούμπας.
Η ιστορία αυτού του σπιτιού, χάνεται μέσα στις δεκαετίας που άφησαν πάνω του τα χαρακιές τους.
Κάποτε, υπήρξε ο μεγαλύτερος πόλος έλξης των περίοικων και των ναυτικών που αποβιβάζονταν στον Πειραιά. Τα κορίτσια του ήταν τα καλύτερα της πιάτσας, και η φιλοξενία τους, γνωστή στους απανταχού Πειραιώτες και μη.
Ο "κουστουμάτος", είναι μεσίτης, και γυρεύει τον ιδιοκτήτη του σπιτιού με τους ψαθυρούς τοίχους. Έχει να του κάνει μια αξιοζήλευτη πρόταση, με πολλά μηδενικά, που λίγοι θα μπορούσαν να της αντισταθούν.
Το «2ας Μεραρχίας 43» είναι ένα ταξίδι στο χρόνο, μια ιστορία βγαλμένη μέσα από τη ζωή.
Στην περιοχή που έχει μείνει γνωστή για τους οίκους ανοχής, τα «Βούρλα», στα σύνορα Πειραιά και Δραπετσώνας, υπήρχε ένα μεγάλο κρατικό κτηριακό συγκρότημα όπου φιλοξενούνταν και εργάζονταν ιερόδουλες, από τα τέλη του 19ου αιώνα, μέχρι περίπου τα μέσα του 20ου.
Όταν η περιοχή άρχισε να κατοικείται, λόγω της κοινωνικής κατακραυγής, οι ιερόδουλες μεταφέρθηκαν στην Τρούμπα, σε σπίτια και καμπαρέ, και τα Βούρλα μετατράπηκαν σε φυλακές.
Η ζωή εκεί ήταν διαφορετική.
"Κάθε κορίτσι, αφού πληρωνόταν από τον πελάτη, έδινε την είσπραξη στην πατρόνα της, η οποία με τη σειρά της, της έδινε μια μάρκα. Στο τέλος της ημέρας, το κορίτσι έδινε τις μάρκες που είχε συλλέξει πίσω στην πατρόνα και έπαιρνε το ποσό που της αντιστοιχούσε. Πολλές φορές όμως τα κορίτσια, ανέπτυσσαν πιο στενές σχέσεις με τους πελάτες τους. Έτσι όταν προσέφεραν σπέσιαλ υπηρεσίες, χρέωναν διπλή ταρίφα, με αποτέλεσμα να κρατούν το μερτικό τους, κρυφά από την πατρόνα."
Μολαταύτα, παρά την σαφή εκμετάλλευση, υπήρχε μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ "εργοδότη και εργαζόμενου". Κανείς δεν πείραζε τα κορίτσια, ήταν το καταφύγιο τους από της διαπόμπευση της "καθωσπρέπει" κοινωνίας του Πειραιά.
Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου και η γυναίκα, παρά τη θέση τους, ζουν από τη δουλειά των κοριτσιών τους, οπότε τις προσέχουν και τις φροντίζουν σαν παιδιά τους.
Είναι ανένδοτος στην ιδέα να αφήσουν το "σπίτι" τους. Το σπίτι που έζησαν όλη τους τη ζωή, όπως κι αν ήταν αυτή η ζωή.
Πως όμως θα πράξουν όταν έρθει η πρόταση των πολλών μηδενικών;
Πως θα μπορέσουν να σταθούν απέναντι σε έναν μεγαλοκαρχαρία, που θέλει το οίκημα για να στήσει την επιχείρηση που θα "αναβαθμίσει τόσο την περιοχή, όσο και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων";
Το έργο τελειώνει αναπάντεχα. Σε αντίθεση με οποιαδήποτε πρόβλεψη, οι δύο ισχυροί άντρες (ο καθένας ισχυρός στον τομέα του), καταλήγουν στην πιο απρόβλεπτη συμφωνία.
Το κτίριο τελικά θα νοικιαστεί, θα αναβαθμιστεί, τα κορίτσια θα συνεχίσουν να ζουν και να εργάζονται εκεί, προστατευμένα, στις νέες αναβαθμισμένες και ανθρώπινες πλέον εγκαταστάσεις, ενώ παράλληλα στο ισόγειο θα λειτουργεί η "σωτήρια" για την τοπική κοινωνία επιχείρηση.
Ένα τέλος που όντως κανείς δεν περίμενε.
Γιατί αυτό;
Ζούμε στον κόσμο όπου το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό. Νόμος απαράβατος. Ποιος μπορεί να πάει κόντρα στη φύση;
Ίσως μόνο ο Δαυίδ, κόντρα στο Γολιάθ.
Κι όμως εδώ είδαμε κάτι διαφορετικό.
Είδαμε το Δαυίδ και το Γολιάθ να συμπράττουν. Και από τη σύμπραξη τους αυτή, μπήχτηκαν στη γη τα θεμέλια για ένα καλύτερο αύριο.
Ένα αύριο χωρίς διακρίσεις.
Ένα αύριο που σέβεται κάθε άνθρωπο, όποια κι αν είναι η ταμπέλα που του έχει βάλει η κοινωνία.
Και αυτό είναι και το μάθημα που μας δίδαξαν οι κρατούμενοι του Ψυχιατρείου Κορυδαλλού.
Όλοι μας αξίζουμε να βοηθηθούμε. Όλοι μας χρειαζόμαστε ένα χέρι που θα μας δείξει ξανά τον ουρανό.
Όποιος κι αν είναι ο λόγος φυλάκισης του κάθε κρατούμενου, κανείς δεν πρέπει να του στερεί το δικαίωμα στην τέχνη και στην ελευθερία του πνεύματος.
Ακόμα και πίσω από τα κάγκελα, όλοι έχουν το δικαίωμα να αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι, και όχι ως αποβράσματα.
Και θέλω να πιστεύω πως οι άνθρωποι των φυλακών καταβάλουν τον καλύτερο εαυτό τους για να προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες διαβίωσης στους κρατουμένους. Όμως η βρωμιά, η δυσωδία και τα μπάζα, δεν κρύβονται.
Και είναι πραγματικά κρίμα, γιατί ό,τι κι αν έχει συμβεί, το δικαίωμα του ανθρώπου να ζει "ανθρώπινα", πρέπει να είναι σεβαστό απ' όλους.
Και ξέρω πως αυτά είναι ευθύνη εξωτερικών παραγόντων.
Και ξέρω πως η καταγωγή και η θέση του εγκληματία στην κοινωνία, επηρεάζει κατά πολύ την ποιότητα της διαμονής του στη φυλακή.
Και ξέρω πως η φωνή μου, όσο δυνατά κι αν φωνάξω, δε θα ακουστεί.
Αν όμως οι φωνές όλων μας ενωθούν, ίσως φτάσουν στα αυτιά που πρέπει.
Εύχομαι, δράσεις όπως αυτή, δράσεις που εξυψώνουν την ψυχή και το πνεύμα, να συνεχίσουν εσαεί.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Γιάννης Μόσχος, δεσμεύτηκε πάνω στη σκηνή πως αυτός και το Εθνικό Θέατρο, θα είναι πάντα εκεί.
Τέτοιες πράξεις, πρέπει να είναι πάνω από χρώματα και κόμματα.
Άλλωστε, όπως έγραψε και η Λίνα Νικολακοπούλου:
Η σωτηρία της ψυχής, είναι πολύ μεγάλο πράγμα!