Ο Δημήτρης Καλαντζής, πρωταγωνιστεί παρέα με Θανάση Τσαλταμπάση, στη θεατρική παράσταση «Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής», παραγωγής ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΡΟΥΜΕΛΗΣ.
Είχαμε μια πολύ ωραία συζήτηση, τόσο για την παράσταση και τον ίδιο, όσο και για την καθημερινότητα και τις αξίες που θα έπρεπε να πρεσβεύουμε ως άνθρωποι.
Χαλάρωσε στον καναπέ σου, grab some popcorn, κι έλα μαζί μας σε αυτή την όμορφη κουβέντα.
Ποιος είναι ο Δημήτρης; Και δεν αναφέρομαι στο βιογραφικό σημείωμα.
Με αφορμή την ενδιαφέρουσα αναφορά σου στο άτομό μου στο τρίτο πρόσωπο, που παραπέμπει στον Ιούλιο Καίσαρα, ξεκινάω λέγοντας πως ποτέ δεν διεκδίκησα τις δάφνες κανενός! Το πρώτο έντονο συναίσθημα που θυμάμαι να με κατακλύζει στη ζωή μου, ήταν ο φόβος. Μάλλον ο φόβος για το άγνωστο, για το ανοίκειο. Μεγάλωνα σε ένα πολύ προστατευμένο από αγάπη περιβάλλον, με πλήρη ελευθερία και η πρώτη μου επαφή με τον έξω κόσμο ήταν μάλλον τραυματική. Το σχολείο, δηλαδή! Δεν μπόρεσα ποτέ να προσαρμοστώ στο εκπαιδευτικό σύστημα. Με καταπίεζε πάρα πολύ το γεγονός ότι ξαφνικά έπρεπε να υπακούω σε κανόνες, οι περισσότεροι από τους οποίους φάνταζαν μέσα στο κεφάλι μου αλλόκοτοι. Δεν μπορούσα ποτέ να καταλάβω, για παράδειγμα, γιατί έπρεπε κάθε, ας πούμε, Πέμπτη, 11:00 με 12:00, να διαβάσω κάποιο ποίημα, επειδή εκείνη την ώρα τύχαινε να έχουμε Νέα Ελληνικά. Ήθελα να διαβάσω το ποίημα όποτε ήθελα εγώ, χωρίς να με πιέζει κανένας να το κάνω! Αυτό δε, που μου ήταν εντελώς ανεξήγητο (ακόμα είναι!), ήταν αυτό που μας έβαζαν να μαθαίνουμε το μάθημα παπαγαλία! Δεν κατάλαβα ποτέ γιατί έπρεπε να διαβάσω π.χ., από τη σελίδα 37 πάνω-πάνω μέχρι και τη σελίδα 40 την προτελευταία παράγραφο και μάλιστα να μάθω απέξω μέχρι και που έχει κόμματα και τελείες!!! Όλο αυτό, μου δημιουργούσε τέτοια άρνηση που με εμπόδιζε από το να διαβάζω και εξωσχολικά. Ο σπόρος όμως είχε ήδη πέσει και τίποτα δεν μπορούσε ν' ανακόψει την πορεία του. Αναγνώστες, γίνονται τα παιδιά, στην αγκαλιά των γονιών τους. Κι εμένα, η πιο έντονη ανάμνηση μου από τις αργίες που πέρναγα στο σπίτι με τους γονείς μου, ήταν ο ένας να κάθεται στη μία άκρη του καναπέ και ο άλλος στην άλλη με ένα βιβλίο στο χέρι. Έτσι, με το που τέλειωσα το σχολείο, ήταν σαν να μου γύρισαν έναν διακόπτη μέσα μου και άρχιζα να διαβάζω ό,τι έβλεπα μπροστά μου. Και είχα πολλά να διαβάσω, μια και οι δικοί μου είχαν φροντίσει να υπάρχει στο σπίτι μια τεράστια βιβλιοθήκη. Αυτό και το γεγονός ότι πέρναγα τους τρεις μήνες του καλοκαιριού στο χωριό μου (καθώς και τις διακοπές των Χριστουγέννων, του Πάσχα αλλά και όλα σχεδόν τα Σαββατοκύριακα), ζώντας τη ζωή του Τομ Σώγιερ, χωρίς να έχω κανέναν περιορισμό από κανέναν, έκαναν τη λέξη "Ελευθερία" πολύ μεγάλη μέσα στο κεφάλι μου. Νομίζω ότι αυτά τα δύο, καθόρισαν το ποιος είμαι σήμερα. Η ελευθερία και το διάβασμα. Αυτός είμαι. Αυτά τα δύο με έφεραν κοντά στην Τέχνη. Όλα τα υπόλοιπα από ΄κει και πέρα, είναι απλώς οι εμπειρίες της ζωής που φιλτράρονται απ' το κόσκινο της ψυχής σου που έχει ήδη διαμορφωθεί...
Η τέχνη που κατοικεί μέσα στις ψυχές των ανθρώπων, δίνει κουράγιο και δύναμη. Δίνει χαρά και ελπίδα. Υπενθυμίζει το χρέος του ανθρώπου. Την υποχρέωση που έχουμε, να παραδώσουμε την ομορφιά του κόσμου τούτου στους επόμενους...
Ελευθερία, γνώση, τέχνη... Αγαθά, αξίες που ενώ στις μέρες μας θεωρούνται δεδομένες για όλους, καταπατώνται συστηματικά στο βωμό των συμφερόντων των λίγων.
Ακριβώς! Θέλω να μιλήσουμε για τις ανθρώπινες αξίες. Το σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή! Να πούμε για τα κακά του πολέμου. Να μιλήσουμε για την ειρήνη που τόσο την έχουνε υμνήσει οι συγγραφείς κοινωνιών που ο πόλεμος ήταν η καθημερινότητά τους. Φαίνεται τελικά, ότι δυόμιση χιλιάδες χρόνια μετά, τόσο τα κείμενα των κλασσικών όσο και οι Τέχνες γενικότερα, δεν δίδαξαν τίποτα, μα τίποτα απολύτως στον άνθρωπο. Πόλεμοι ξεσπούν ακόμα, αθώοι χάνουν τις ζωές τους, παιδάκια ζουν μέσα στον τρόμο, άνθρωποι υποφέρουν για συμφέροντα στα οποία δεν έχουν καμία συμμετοχή. Όταν ξεσπά ένας πόλεμος, πάντα αυτός που έχει συναίσθηση της ευθύνης απέναντι στον συνάνθρωπό του και την κοινωνία, επαναπροσδιορίζει και την δική του πορεία. Ένας από τους λόγους που ασχολήθηκα επαγγελματικά με την Τέχνη, ήταν για να προσφέρω. Να βοηθήσω στην καλλιέργεια των ανθρώπων. Η καλλιέργεια είναι κομμάτι της παιδείας, ίσως το πιο σημαντικό. Η συσσώρευση εξειδικευμένης γνώσης δεν αρκεί. Η καλλιέργεια του νου και της ψυχής είναι που εξευγενίζουν και λειαίνουν τα ανθρώπινα αισθήματα. Τώρα, με τον πόλεμο να συνεχίζεται στην Ουκρανία, σκέφτομαι αν έχουν νόημα όλα αυτά. Τι να την κάνουμε την τέχνη, όταν παιδάκια πεθαίνουν από αφυδάτωση μέσα στα καταφύγια. Λυπάμαι πάρα πολύ. Αλλά δεν πρέπει ν' απογοητεύομαι. Δεν τα παρατάω. Γιατί η τέχνη που κατοικεί μέσα στις ψυχές των ανθρώπων που οραματίζονται έναστρες νύχτες, χορούς στην εξοχή και αγκαλιές της αγάπης στο σύμπαν, δίνει κουράγιο και δύναμη. Δίνει χαρά και ελπίδα. Υπενθυμίζει το χρέος του ανθρώπου. Την υποχρέωση που έχουμε, να παραδώσουμε την ομορφιά του κόσμου τούτου στους επόμενους...
«Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής» σε σκηνοθεσία και διασκευή του Κώστα Γάκη. Τι κάνει την παράσταση να ξεχωρίζει από άλλες διασκευές που έχουμε παρακολουθήσει στο παρελθόν;
Πρώτα απ' όλα να επισημάνουμε ότι το κείμενο του Μολιέρου είναι ένα "μεγάλο" κείμενο. Και τα μεγάλα κείμενα, εκτός από τη ικανότητά τους να βάζουν τον ανθρώπινο νου σε λειτουργεία ακόμα κι αν διαβαστούν πολλά χρόνια μετά τη γραφή τους, έχουν και μία άλλη ιδιότητα: εγκλείουν τη δυνατότητα να ανανεώνουν συνεχώς τη μορφή τους. Είναι απεριόριστες οι μορφικές δυνατότητες που μπορεί να πάρει ένα τέτοιο κείμενο. Με αυτό το σκεπτικό, μία διασκευή μπορεί να φέρει μπροστά στα μάτια μας και μια άλλη διάσταση του κειμένου, μία διαφορετική ανάγνωση των κρυμμένων νοημάτων του. Αλλά και να εμπλουτίσει τη δράση με παράλληλες ιστορίες, οι οποίες ρίχνουν περισσότερο φως στις κοινωνικές συνθήκες της συγκεκριμένης εποχής. Αυτό έχει κάνει η διασκευή του σκηνοθέτη μας. Ζωντανεύει μπροστά τα μάτια του θεατή την καθημερινότητα των ηθοποιών εκείνης της περιόδου, κάτι που βάζει το θεατή στη διαδικασία να παρακολουθήσει με μεγαλύτερο ενδιαφέρον την εξέλιξη της Μολιερικής ιστορίας.
Πόσο "διαβασμα" χρειάζεται ο Μολιέρος, ώστε ένας ηθοποιός να μπορέσει να τον ερμηνεύσει;
Είναι αναγκαίο για τον ηθοποιό να διαβάζει. Είναι μέρος της δουλειάς μας. Ίσως το πιο σημαντικό. Όταν σου ζητάτε να μπεις σε μία πρόβα για να προετοιμαστείς να ερμηνεύσεις έναν ρόλο, μπαίνεις αυτομάτως στην διαδικασία της σύνθεσης. Δηλαδή, καλείσαι να συγκεντρώσεις πολλές ιδιότητες, αντιδράσεις και συμπεριφορές μαζί, για να χτίσεις επί της ουσίας, ένα καινούργιο πρόσωπο από την αρχή. Για να το κάνεις αυτό, εκτός από τις πληροφορίες που σου παρέχονται απ' το κείμενο - που πολλές φορές μπορεί να είναι από περιορισμένες έως και ανύπαρκτες - οφείλεις να έχεις κι άλλες πηγές-αποθήκες. Αυτές, είναι δύο: το εξωτερικό περιβάλλον και ο εσωτερικός σου κόσμος. Για την ανανέωση της πρώτης, υπεύθυνη είναι η ίδια η φύση, που είναι έτσι κι αλλιώς ανεξάντλητη. Την ευθύνη για τον εμπλουτισμό της δικής σου αποθήκης, του εσώτερού σου "είναι", την έχεις αποκλειστικά εσύ, ο δοκιμαζόμενος ηθοποιός. Και - πέρα από τις εμπειρίες, τα βιώματά σου - ο μόνος τρόπος για να το πραγματοποιήσεις και να διατηρείς πάντα πλούσιο το προσωπικό σου υλικό, είναι το διάβασμα. Πόσω μάλλον, όταν καταπιάνεσαι με ένα έργο εποχής και μάλιστα μιας εποχής έντονων καταστάσεων όπως αυτή του Μολιέρου. Είναι απαραίτητο να μελετήσεις το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, για να μπορέσεις ν' αποκρυπτογραφήσεις ανθρώπινες συμπεριφορές. Γιατί αυτό είναι η υποκριτική. Συγκεντρωμένη ανθρώπινη συμπεριφορά σε δοσμένες συνθήκες.
Η υποκριτική είναι αδίστακτη. Πρέπει να ξοδευτείς για να είσαι σκηνικά "ορατός" στο μάτι του θεατή. Αλλιώς, θα περάσεις απαρατήρητος.
Δε σε έχουμε συνηθίσει σε κωμωδίες. Πως προέκυψε αυτή η αλλαγή;
Το κωμικό έχει να κάνει με την αίσθηση της ροής της ενέργειας. Και, φυσικά - όπως τα πάντα στη ζωή και στην τέχνη - με μία εσωτερική αίσθηση του ρυθμού. Δεν έχω καταλάβει ακόμα, τι είναι αυτό που καθορίζει την ιδιοσυγκρασία ενός ανθρώπου και οδηγεί τον ηθοποιό να έχει μία ροπή προς το ένα ή το άλλο. Προς την κωμωδία ή την τραγωδία, δηλαδή. Το να ανιχνεύεις όλα τα πεδία της Υποκριτικής Τέχνης, όμως, θεωρώ πως είναι χρέος του επαγγελματία ηθοποιού. Σε βοηθάει ν' ανανεώνεις και να εμπλουτίζεις τα εκφραστικά σου μέσα, η ενασχόληση με διαφορετικά "είδη" θέατρου. Η Υποκριτική είναι μία όμως και οι άξονες της παραμένουν οι ίδιοι. Σε κάθε περίπτωση, οφείλεις πάντα να είσαι συνδεδεμένος με τα εσωτερικά σου τοπία. Μόνον έτσι θα είσαι σε συνεχή επικοινωνία με τις βαθύτερες νοηματικές περιοχές σου. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος, να "φτάσει" αυτό που κάνεις μέχρι την πλατεία και να επηρεάσει τον θεατή. Και για να γίνει αυτό, απαιτείται σκληρή δουλειά, συγκέντρωση, αφοσίωση. Χωρίς να καταθέσεις τον κόπο σου και - πολλές φορές - την ψυχική σου ηρεμία, δεν γίνεται τίποτα. Η υποκριτική είναι αδίστακτη. Πρέπει να ξοδευτείς για να είσαι σκηνικά "ορατός" στο μάτι του θεατή. Αλλιώς, θα περάσεις απαρατήρητος. Δεν θα σε δει καν, δεν θα του προκαλέσεις τίποτα απολύτως. Άκοπα, ανέξοδα, δεν γίνεται τίποτα. Το ανέξοδο σε καθιστά "απών"...
Θεωρείς πως ένας ηθοποιός είναι "υποχρεωμένος" να μπορεί να ερμηνεύσει τόσο κωμικούς όσο και πιο δραματικούς ρόλους;
Ένας ηθοποιός είναι υποχρεωμένος να μπορεί να "παίξει" με αληθοφάνεια. Η υποκριτική ενέχει πολλά παράδοξα γιατί περικλείει έννοιες - πολλές φορές - αντιθετικές. Όπως η επανάληψη και ο αυθορμητισμός. Όπως το ότι πρέπει να γνωρίζεις πάρα πολύ καλά το κείμενο για να το πρωτακούσεις! Ο ηθοποιός οφείλει να ακολουθήσει έναν τρόπο δουλειάς ο οποίος θα ενσωματώνει τις παραδοξότητες και θα τον οδηγεί στο να ανακαλύψει ένα νόημα πρώτα για τον ίδιο και στη συνέχεια να διαμορφώσει μέσα στην πρόβα εκείνο το είδος της δράσης, το οποίος θα το κατευθύνει και στο κοινό. Δεν έχει σημασία αν συμμετέχεις σε κωμωδία ή σε τραγωδία. Η ευθύνη σου και η διαδρομή που είσαι υποχρεωμένος ν' ακολουθήσεις δεν έχουν διαφορά.
Θα σε δουμε σε κάποια νέα παραγωγή σύντομα;
Η παράσταση, «Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής», του Μολιέρου, του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΡΟΥΜΕΛΗΣ, θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι σε ανοιχτά θέατρα ανά την Ελλάδα. Ολοκληρώθηκαν δύο κύκλοι παραστάσεων, ένας στη Λαμία - όπου έγινε και η πρεμιέρα μας - στο Δημοτικό Θέατρο της πόλης και άλλος ένας στην Αθήνα, στο Θέατρο "Κατερίνα Βασιλάκου". Τώρα γίνεται ο σχεδιασμός και είμαστε σε αναμονή της καλοκαιρινής μας περιοδείας. Είναι μεγάλη χαρά για όλους μας - και το θίασο αλλά και τους ανθρώπους του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Ρούμελης - αυτή η περιοδεία, γιατί θα παρουσιάσουμε στο κοινό όλης της Ελλάδας την παράστασή μας που φτιάξαμε με πολύ κόπο αλλα και μεράκι! Θεωρώ πολύ σημαντική την επαναλειτουργία και την παρουσία του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. στα καλοκαιρινά θεατρικά δρώμενα με μία παράσταση η οποία θα σκορπίσει χαρά και γέλιο σε όλη την Ελλάδα.
Και κάτι για επιδόρπιο. Έχεις υπάρξει ποτέ "Κατά Φαντασίαν Ασθενης";
Διανύουμε ακόμα περίοδο πανδημίας. Ποιος από μας δεν είχε δέκατα και δεν ήταν σίγουρος πως κόλλησε κορονοϊό; Ποιος δεν έβηξε σε δημόσιο χώρο και δεν ένιωσε πάνω του την εξεταστική ματιά των παρευρισκόμενων; Εννοείται ότι έχω υπάρξει κατά φαντασίαν ασθενής! Ελπίζω μόνο να μην έγινα και κατ' εξακολούθησιν!
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:
ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΡΟΥΜΕΛΗΣ
«Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής», του Μολιέρου
...Με αγέρα και βροχή...
Σκηνοθεσία/μουσική/απόδοση και διασκευή κειμένου: Κώστας Γάκης Σκηνικά/κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου Βοηθός σκηνοθέτη: Νατάσσα-Φαίη Κοσμίδου Παίζουν οι Ηθοποιοί: Αργκάν, Φαμπρίς Μπεζάρ: Θανάσης Τσαλταμπάσης Μπελίν, Κατρίν Μπεζάρ: Αγοραστή Αρβανίτη Ανζελίκ, Ζενεβιέβ Μπεζάρ: Νάστια Βραχάτη Λουϊζόν, Αρμάντ Μπεζάρ: Στεφανία Καλομοίρη Τουανέτ, Μαντλέν Μπεζάρ: Μαρία Παπαφωτίου Μπεράλντ, Φιλίπ, κύριος Μπονφουά: Δημήτρης Καλαντζής Κλεάντ, Ιππότης της Μοντένας: Ορφέας Παπαδόπουλος Γιατρός Ντιαφουαρύς, αφηγητής: Νίκος Ορφανός Κύριος Φλεράν, Τομά Ντιαφουαρύς, κύριος Πυργκόν, Μολιέρος: Αλέξανδρος Ζουριδάκης Μουσικός επί σκηνής: Κώστας Λώλος
Καλοκαιρινή περιοδεία
Ιούνιος
Κυριακή 26: ΛΑΜΙΑ Δευτέρα 27: ΛΑΜΙΑ Τρίτη 28: ΛΑΜΙΑ
Ιούλιος Σάββατο 2: ΠΡΕΒΕΖΑ Κυριακή 3: ΠΕΡΔΙΚΑ/ΣΥΒΟΤΑ Δευτέρα 4: ΑΡΤΑ Τρίτη 5: ΓΙΑΝΝΕΝΑ
Πέμπτη 7: ΚΑΒΑΛΑ /κάστρο
Παρασκευή 8: ΞΑΝΘΗ
Σάββατο 9: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Τρίτη 12: ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
Τετάρτη 13: ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
Δευτέρα 18: Ν. ΜΑΚΡΗ
Τρίτη 19: ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ
Τετάρτη 20: ΝΙΚΑΙΑ
Πέμπτη 28: ΒΥΡΩΝΑΣ Παρασκευή 29: ΒΕΑΚΕΙΟ Σάββατο 30: ΡΑΦΗΝΑ
Αύγουστος
Παρασκευή 5: ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟ Σάββατο 6: ΛΑΥΡΙΟ Κυριακή 7: ΠΟΡΤΟ ΡΑΦΤΗ
Κυριακή 21: ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ
Δευτέρα 22: ΛΑΡΙΣΑ
Τρίτη 23: ΣΥΚΕΕΣ Τετάρτη 24: ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ Πέμπτη 25: ΒΟΛΟΣ
Κυριακή 28: ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ
Δευτέρα 29: ΑΙΓΑΛΕΩ Τρίτη 30: ΛΙΒΑΔΕΙΑ Τετάρτη 31: ΘΗΒΑ
Σεπτέμβριος
Σάββατο 3: ΑΧΑΡΝΕΣ
Κυριακή 4: ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ
Δευτέρα 5: ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ
Τρίτη 6: ΧΑΛΚΙΔΑ
Τετάρτη 7: ΠΑΠΑΓΟΥ
Πέμπτη 8: ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ