Πριν λίγες ημέρες βρεθήκαμε στο Θέατρο Μπέλλος στην Πλάκα - το πιο αγαπημένο μου θέατρο ως τώρα - για να παρακολουθήσουμε τη "Μουγγή καμπάνα" του Θανάση Τριαρίδη σε σκηνοθεσία Μάριου Κρητικόπουλου και Πάνου Αποστολόπουλου απο την - πλέον αγαπημένη μου - ομάδα Rοdez.
Πρόκειται για ένα σύγχρονο σκοτεινό παραμύθι, γραμμένο το 2003, το οποίο αναφέρεται στο Μεσαίωνα. Μια μαγική κόκκινη καμπάνα, φτιαγμένη και λουσμένη από αίμα, που μπορεί να γιατρέψει αλλά και να καταδικάσει. Μια ιστορία με μηνύματα για το σήμερα, περίτεχνα υφασμένα στην μυστηριώδη της αφήγηση.
Το We love theater μίλησε με τους πρωταγωνιστές της παράστασης και σας μεταφέρει τη συζήτηση.
Καλή ανάγνωση!
Πως επιλέξατε το έργο; Τι σας τράβηξε την προσοχή στο συγκεκριμένο έργο αρχικά;
Ανθή Σαββάκη: Α, είναι υπέροχη ιστορία! Λίγο καιρό πριν την πρώτη καραντίνα είχαμε αρχίσει να ψάχνουμε θέματα για την επόμενή μας παράσταση. Ασχοληθήκαμε,λοιπόν, αρκετά με την παράδοση και το δημοτικό τραγούδι, τους διαφορετικούς τρόπους αφήγησης, και φυσικά με τα παραμύθια. Μέσα στην καραντίνα, και για να βρούμε μια διαφυγή από την καταπίεση και την “παράλυση” στην οποία είχαμε όλοι εξαναγκαστεί, αρχίσαμε να ψάχνουμε πιο ενεργά κείμενα που να μας ενδιαφέρουν. Σε μια από τις πρόβες είχαμε πει να μελετήσουμε τα κείμενα του Θανάση Τριαρίδη - όχι τα πολύ γνωστά - και έτσι εγώ έπεσα τυχαία πάνω στην Μουγγή Καμπάνα. Θυμάμαι ότι την διάβασα απνευστί και δεν έβλεπα την ώρα για την επόμενή μας διαδικτυακή πρόβα για να μοιραστώ με την ομάδα μου τον θησαυρό που είχα ανακαλύψει! Και όπως το περίμενα, η Ηλέκτρα, ο Μάριος και η Σόνια λάτρεψαν το κείμενο όσο κι εγώ. Μας μάγεψε ο δυναμισμός του κειμένου, η σκληρότητα και η λυρικότητά του, τα κοινωνικά και πανανθρώπινα θέματα που θίγει και τα έντονα βαλκανικά και ανατολίτικα στοιχεία του. Ήταν ένας γοητευτικός γρίφος. Μετά, το ένα έφερε το άλλο, και να ‘μαστε τώρα στο Θέατρο Μπέλλος στο πρώτο ανέβασμα της Μουγγής Καμπάνας στην Ελλάδα, ενός έργου γραμμένου πριν 22 σχεδόν χρόνια.
Για εσάς τι θα πει Δικαιοσύνη και τι Αγάπη;
Α.Σ. : Δύσκολη ερώτηση για να απαντηθεί σύντομα γιατί σηκώνει μεγάλη συζήτηση. Αν περιορίσω λίγο τις έννοιες και τις δω από την σκοπιά που τις αγγίζουμε στην παράσταση, θα έλεγα ότι είναι δύο απόλυτες έννοιες, σύμφυτες με την ανθρώπινη ύπαρξη, όπως η ανάγκη του ανθρώπου να πιστεύει σε κάποια ανώτερη δύναμη. Τέλος, δεν θέλω να πιστέψω ότι είναι αντίθετες έννοιες ή αλληλοαποκλειόμενες δυνάμεις, θέλω (και προσπαθώ) να είμαι λίγο πιο αισιόδοξη, ίσως και πιο ρομαντική. Πιστεύω, λοιπόν, ότι υπάρχει Δικαιοσύνη στην Αγάπη και μπορεί να υπάρξει Αγάπη στην Δικαιοσύνη.
Πως εμπνευστήκατε την τόσο ξεχωριστή αυτή απόδοση του έργου, με την κίνηση, τις φωνές, το τραγούδι;
Ηλέκτρα Σαρρή: Η απόδοση του έργου ήταν ομαδική δουλειά. Ο καθένας από εμάς έφερνε τις ιδέες του και συζητούσαμε προς ποια κατεύθυνση να εργαστούμε. Τις τελευταίες εβδομάδες, πραγματοποιήθηκε η τελική σύνθεση από τους σκηνοθέτες.
Την επιμέλεια της κίνησης ανέλαβε ο Νικόλας Χατζηβασιλειάδης. Έκανε πολύ λεπτομερή δουλειά στην προσπάθειά του να υπηρετήσει το νόημα του κειμένου.
Στο έργο μας αυτό τόλμησα να αναλάβω για πρώτη φορά να συνθέσω τη μουσική της παράστασης. Η μόνη οδηγία που είχα ήταν να είναι μια μουσική που να παράγεται από το στόμα και το σώμα μας, ούτε από κονσόλα, ούτε από μουσικά όργανα. Έτσι, λοιπόν, δοκίμαζα διάφορες μελωδίες εμπνεόμενη είτε από εκκλησιαστικούς ύμνους που άκουγα, είτε από ανατολίτικους σκοπούς, είτε ακόμη και από την κλασική μουσική που αγαπώ.
Για εσάς τι θα πει Δικαιοσύνη και τι Αγάπη;
H.Σ.: Δικαιοσύνη για εμένα θα πει ισότητα, συμπερίληψη, σεβασμός στην αξιοπρέπεια και τις ανάγκες του καθενός, διαφάνεια, τιμωρία των ενόχων αλλά και ευκαιρία για μετάνοια.
Αγάπη θα πει ευγένεια, στοργή, φροντίδα, επικοινωνία και σύνδεση, συγχώρεση, ευκαιρία για να είναι ο καθένας ο καλύτερος εαυτός του.
«Οι άνθρωποι δεν είναι μαθημένοι να λατρεύουν χωρίς αντάλλαγμα». Κατά τη γνώμη σας ισχύει αυτό;
Σόνια Καλαϊτζίδου: Πολύ δύσκολο να απαντηθεί αυτό. Η πρώτη μου σκέψη είναι ότι δεν ισχύει. Έχουμε παραδείγματα ανθρώπων που φαίνεται να λατρεύουν δίχως να περιμένουν αντάλλαγμα. Μια μητέρα είναι ένας τέτοιος άνθρωπος, κατά τη γνώμη μου. Λατρεύει το παιδί της και δίνει ό,τι καλύτερο διαθέτει για την ανατροφή του χωρίς να ζητά τίποτα πίσω. Αλλά όταν το ξανασκέφτομαι ακόμη κι αυτό, αναρωτιέμαι, στ’ αλήθεια, αν ισχύει. Μπορεί κανείς μόνο να προσφέρει λατρεία, αγάπη ή οτιδήποτε χωρίς να περιμένει κάτι; Μπορεί κανείς να μην περιμένει κάτι; Ακόμη κι αν είναι από τον ίδιο του τον εαυτό. Για παράδειγμα, λες εγώ αγαπώ άνευ όρων, είτε λάβω πίσω αγάπη είτε όχι θα το κάνω. Και το κάνεις. Και τελικά ησυχάζεις μέσα σου θεωρώντας ότι έπραξες αυτό που θεωρείς σωστό, λαμβάνεις την αποδοχή. Τείνω να πιστεύω πως τίποτα δεν λατρεύουμε (ούτε τον Θεό για όσους/όσες πιστεύουν) χωρίς αντάλλαγμα, χωρίς όμως ταυτόχρονα να το κρίνω ως αρνητικό. Δεν είναι απαραίτητο να είναι κάτι κακό αυτό που θες να λάβεις πίσω ούτε είναι απαραίτητα κακό το να θες να λάβεις πίσω. Προσπαθώ κι εγώ να αποδεχτώ ότι δεν είμαστε Θεοί, Βούδες, Άγιοι. Ακόμη κι αυτοί μαρτύρησαν λαμβάνοντας την αποδοχή ίσως; Άλλοι τον παράδεισο που περίμεναν ότι θα βρουν; Δεν θα έπρεπε να είναι στο “μαθημένοι” το βάρος κατά τη γνώμη μου. Γιατί τελικά κάποιοι άνθρωποι είναι μαθημένοι να το κάνουν. Όπως είπα νωρίτερα, οι μητέρες ή άνθρωποι που εθελοντικά προσφέρουν βοήθεια σε μη προνομιούχους ή γιατροί που αφήνουν το γραφείο τους στην Ευρώπη για να προσφέρουν την βοήθειά τους σε μια εμπόλεμη ζώνη. “Πρόσφερε χωρίς να περιμένεις κάτι για αντάλλαγμα” είναι και ρομαντικό και υπαρκτό. Οι άνθρωποι το κάνουν. Αλλά το αντάλλαγμα θα έρθει είτε το θες είτε όχι. Κι αυτό κατά τη γνώμη μου είναι νομοτέλεια.
Για εσάς τι θα πει Δικαιοσύνη και τι Αγάπη;
Σ.Κ.: Γι αυτές τις δύο έννοιες έχω μια περίεργη σκέψη. Δεν έχω βρει τον τρόπο να τις μεταφράσω, να τις εξηγήσω. Μόνο να τις νιώθω μπορώ. Τις αισθάνομαι ως τις τέλειες έννοιες, είναι αυτό που λένε κι αν δεν τις καταλαβαίνεις φταις εσύ και όχι οι λέξεις. Μου είναι εντελώς δύσκολο να καταλάβω πως μπορούμε να διαπραγματευτούμε πάνω στο τι σημαίνουν. Πέφτω σε ταυτολογία κάθε φορά που προσπαθώ να σκεφτώ τι θα πει δικαιοσύνη και τι αγάπη. Για την ώρα θα πω πως μπορείς να είσαι δίκαιος αν ξέρεις να αγαπάς. Και πως αν ξέρεις να αγαπάς δύσκολα θα γίνεις άδικος.
Τελικά, ως που φτάνει η ανθρώπινη σκληρότητα και τι είναι αυτό που ίσως θα μπορούσε να μας λυτρώσει;
Μάριος Κρητικόπουλος: Δυστυχώς, παρατηρώντας όλα αυτά τα γεγονότα που συμβαίνουν στις μέρες μας, γυναικοκτονίες, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πόλεμος στην Παλαιστίνη, η επίθεση με όπλα μέσα σε ένα θέατρο στη Ρωσία σε ανυποψίαστο πλήθος, με κάνει να σκέφτομαι πως η ανθρώπινη σκληρότητα δεν έχει όριο. Πολλά συμβάντα, φαντάζουν εμπνευσμένα σενάρια κινηματογραφικής ταινίας, αλλά δυστυχώς έχουν συμβεί και συνεχίζουν να συμβαίνουν στον πραγματικό κόσμο. Αν ο άνθρωπος καταφέρει να συνειδητοποιήσει, πως μόνο με την επίτευξη μιας ειρηνικής συμβίωσης με τον άλλον άνθρωπο σε αυτόν τον πλανήτη με το όνομα «γη», τότε θα επέλθει κάποιου είδους λύτρωση.
Για εσάς τι θα πει Δικαιοσύνη και τι Αγάπη;
Μ.Κ.: Με αφορμή το έργο μας και τα ζητήματα που θίγει αλλά ταυτόχρονα και με την σημερινή επικαιρότητα, θα έλεγα πως αν ένας άνθρωπος σου ζητήσει βοήθεια και αντιλαμβάνεσαι έστω και λίγο πως την έχει ανάγκη, εσύ το λιγότερο που μπορείς να κάνεις είναι να βοηθήσεις χωρίς δεύτερες σκέψεις. Βοήθησε πρώτα και σκέψου μετά αν τελικά έπρεπε να το κάνεις ή όχι.
Σας ευχαριστώ πολύ όλους και ελπίζω να τα πούμε σε κάποια επόμενη παράσταση!