Μήδεια. Μυθικό πρόσωπο, γνωστή από το μύθο του Ιάσονα και του χρυσόμαλλου δέρατος. Βοήθησε τον Ιάσονα να φέρει το χρυσόμαλλο δέρας στην Ελλάδα, δέθηκε μαζί του με γαμήλιους όρκους και τον ακολούθησε στην Ελλάδα, αφήνοντας τον τόπο της.
«Μήδεια». Μεγάλη τραγωδία του Ευριπίδη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι ανεβαίνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Η ιστορία της «Μήδειας» ξεκινάει καιρό αφότου έχει έρθει στην Ελλάδα. Αφού έχουν παντρευτεί και του έχει χαρίσει τα παιδιά της και παιδιά του, ο Ιάσονας αποφασίζει να την εγκαταλείψει, για να παντρευτεί τη Γλαύκη, κόρη του βασιλιά της Κορίνθου, Κρέοντα, διεκδικώντας μερίδιο στην εξουσία. Ο Κρέοντας αποφασίζει να εξορίσει την Μήδεια και τα παιδιά από την πόλη με τη συναίνεση του πατέρα τους. Μετά την προδοσία του Ιάσονα και την καταπάτηση των όρκων, η Μήδεια αποφασίζει να τον εκδικηθεί, εμπλέκοντας και τα παιδιά στα σχέδιά της για εκδίκηση, στέλνοντάς τα να προσφέρουν θανάσιμα δώρα στη νέα βασιλική σύζυγο του πατέρα τους. Εκείνη, φορώντας τα, πεθαίνει. Όπως πεθαίνει και ο Κρέοντας μόλις την παίρνει στην αγκαλιά του. Η Μήδεια σκοτώνει τα παιδιά της, επιβιβάζεται σε άρμα-δώρο του Ήλιου και καταφεύγει στην Αθήνα.
Η Μήδεια, και σαν πρόσωπο και σαν τραγωδία, είναι ευρέως γνωστή ακριβώς γι’ αυτό της το έγκλημα, τη δολοφονία των παιδιών της για να εκδικηθεί τον Ιάσονα. Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό είναι πώς φτάνει μια μάνα σ’ αυτό το έγκλημα;
Τα παιδιά ξανά στο επίκεντρο. Εκεί που είναι και πρέπει να είναι πάντα!
Στο επίκεντρο του διωγμού, της προσφυγιάς, του πολέμου, της αιώνιας μάχης αρσενικού – θηλυκού, πατριαρχίας – μητριαρχίας. Τα μόνα αθώα πλάσματα είναι αυτά που την πληρώνουν πάντα ή που «πρέπει» (εντός πολλών εισαγωγικών) να την πληρώσουν για να επέλθει μια κάποιου είδους ισορροπία στον κόσμο. Έτσι και στη «Μήδεια».
Η Μήδεια, που βασίζει την κοσμοθεωρία της πάνω στην ιερότητα των όρκων και βιώνοντας ταυτόχρονα απόρριψη και διωγμό – την προσφυγιά την ίδια, νιώθει ότι η ισορροπία του σύμπαντος έχει διαταραχθεί. Ο όρκος, όποιου είδους κι αν είναι αυτός, είναι ιερός και, αν καταπατηθεί, είναι έγκλημα. Η Μήδεια απαντάει στο έγκλημα μ’ ένα άλλο έγκλημα, προκειμένου να επέλθει η κοσμική ισορροπία. Δε θέλει να φτάσει σ’ αυτό, γι’ αυτό και αργεί τόσο να το ομολογήσει στο Χορό και στο κοινό όσο και να το διαπράξει. Είναι και μάνα, μην ξεχνάμε. Εκείνη τα γέννησε, όπως λέει, όχι ο Ιάσονας. Σκοτώνοντάς τα, λοιπόν, για να τον εκδικηθεί, σκοτώνει και την ανθρώπινη υπόστασή της, το μητρικό της ένστικτο.
Πόσο μπορούμε να μπούμε στη θέση της; Πόσο άνθρωποι είμαστε;
Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι αναρωτιέται: «Γιατί σε τελευταία ανάλυση μόνο η Μήδεια να κατηγορείται ως εγκληματίας, την ίδια στιγμή που απαλλάσσονται όσοι κάνουν τους πολέμους και ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους παιδιών σ’ όλο τον κόσμο;». Αυτοί οι θάνατοι και οι πόλεμοι οδηγούν στην προσφυγιά τόσους ανθρώπους.
Σημειωτέον ότι πρώτη φορά ακούω τόσες φορές τη λέξη "προσφυγιά/πρόσφυγας" σε κείμενο και παράσταση αρχαίου δράματος. Πολύ εύστοχος "εκσυγχρονισμός" και αναγωγή στο σήμερα!
Βλέπουμε μόνο αυτή την πλευρά της Μήδειας, αυτή της δολοφόνου. Αν μπούμε στη θέση της και προσπαθήσουμε να την κατανοήσουμε – καταλάβουμε (σε ένα βαθμό τουλάχιστον), τότε θα αποκτήσουμε πολιτική θέση ως άνθρωποι και ως κοινωνία και θα νιώσουμε την κάθαρση.
Comments