Review: «Ανδρομάχη» | Αντιπολεμική κραυγή ήχησε στην Επίδαυρο
- Ανδρονίκη Προκόπη
- 14 Αυγ
- διαβάστηκε 2 λεπτά
Έγινε ενημέρωση: 6 Σεπ
Την περασμένη Παρασκευή, επισκέφθηκα τον ευλογημένο τόπο της Επιδαύρου, που μαγεύει τον κάθε άνθρωπο, για να παρακολουθήσω την «Ανδρομάχη» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαππα.
Ο Νεοπτόλεμος, γιος του Αχιλλέα, μετά την άλωση της Τροίας, παίρνει στην πατρίδα του τη γυναίκα του Έκτορα, την Ανδρομάχη, με την οποία αποκτά ένα παιδί, τον Μολοσσό. Στη συνέχεια, νυμφεύεται την Ερμιόνη, κόρη του Μενέλαου και της Ελένης, η οποία όμως δεν του χαρίζει παιδιά. Όταν πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών για να εξιλεωθεί επειδή είχε μεμφθεί τον Απόλλωνα για το θάνατο του πατέρα του, η Ερμιόνη βρίσκει την ευκαιρία να ξεφορτωθεί την Ανδρομάχη. Γι’ αυτό καταφεύγει στον πατέρα της και πεθερό (πλέον) του Νεοπτόλεμου, τον Μενέλαο, ζητώντας του να τη σκοτώσει. Η Ανδρομάχη φυγαδεύει τον γιο της και έπειτα καταφεύγει στο ιερό της Θέτιδος ζητώντας άσυλο. Αφότου ο Μενέλαος βρίσκει το παιδί της και την εκβιάζει για να μην το σκοτώσει, παρεμβαίνει ο Πηλέας, παππούς του Νεοπτολέμου.
Ποιος ασχολείται με τη βία και τα απόνερά της; Με τα απόνερα του πολέμου, όσο με τον ίδιο τον πόλεμο; Ας αναρωτηθούμε γι’ αυτά, ας αναλογιστούμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης και ας πράξουμε αναλόγως...
«Πολιτική με φόνους είναι αυθαιρεσία».
Τα λόγια του Ευριπίδη, άλλοτε σε πεζό, άλλοτε σε έμμετρο και άλλοτε σε αρχαία ελληνικά, ακούγονται ενοχλητικά παρόντα. Η Μαρία Πρωτόπαππα έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκφορά του λόγου. Τονίστηκε το νόημα και η ηχητική των λέξεων τόσο, που δεν υπήρχε περίπτωση να μην τις αφουγκραστείς και να μην τις νιώσεις στο πετσί σου... Παρούσα στη σκηνή από την αρχή μέχρι το τέλος σε ένα ρόλο που δεν υπάρχει στο αρχαίο κείμενο, καθρέφτισε την Ανδρομάχη στο σήμερα, σαν ένας διάλογος του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον του κόσμου μας. «Γιατί κλείνω τα μάτια;». Γιατί κι εμείς (επιλέγουμε να) κλείνουμε τα μάτια;
Τολμηρή επιλογή της Μαρίας Πρωτόπαππα να επιλέξει άνδρες ηθοποιούς να ερμηνεύσουν τους δύο κεντρικούς γυναικείους ρόλους. Δεν ξέρω αν ήταν στοίχημα, πάντως κερδίθηκε! Διόλου σημασία έχει το βιολογικό φύλο. Οι επιπτώσεις της πατριαρχίας, των στερεοτύπων, της εξουσίας, κάθε λογής βαναυσότητας είναι σε όλους μας στην κοινωνία βαθειά ριζωμένες. Ίσως αυθόρμητα δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στο βίωμα των γυναικών, χωρίς όμως να τους δίνουμε και το αντίστοιχο βήμα. Οι γυναίκες δεν είχαν και δεν έχουν φωνή. Οι άντρες εδώ τους δίνουν το βήμα και τη φωνή που χρειάζονται. Τις υπερασπίζονται με σθένος! Τρανταζόταν το σώμα μας και το μέσα μας με κάθε λέξη που ο Αργύρης Ξάφης ως Ανδρομάχη εξιστορούσε τη βία που υπέστη και υπερασπιζόταν το παιδί της, που δημιουργήθηκε επίσης με τη βία. Πολύ καλή η ερμηνεία του Τάσου Λέκκα ως Ερμιόνη στην πρώτη του Επιδαύρια εμφάνιση. Ξεχωριστή, βαθειά σπαρακτική και ανθρώπινη η ερμηνεία του Δημήτρη Πιατά ως Πηλέα, που παρ’ ότι ανήκει στο αντίπαλο στρατόπεδο, υπερασπίζεται την Ανδρομάχη, υπερασπίζεται τον εχθρό, τον «βάρβαρο»... Δύο φορές σταμάτησε η παράσταση για να τον χειροκροτήσουμε...
Μια παράσταση που με τάραξε. Στο τέλος, οι ηθοποιοί βγήκαν με κεφίγιες και τη σημαία της Παλαιστίνης στους ώμους και η «Ανδρομάχη» βρήκε έναν ακόμα συμβολισμό της στα σύγχρονα γεγονότα, που μακάρι να μην τον είχε. Γιατί όσο συμβαίνει μια γενοκτονία σε ζωντανή μετάδοση, δεν επέρχεται πραγματική κάθαρση! Και αυτό θα μας στοιχειώνει, όπως στοίχειωνε και τους Αρχαίους Έλληνες ο Τρωικός κι όχι μόνο πόλεμος.
