Interview: Ο Θανάσης Κουρλαμπάς μας μιλά για τον Σαμπέρ, τον «Άνθρωπο χωρίς όνομα» αλλά με ψυχή

Η παράσταση «Άνθρωπος χωρίς όνομα» σε σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη εδώ και λίγες εβδομάδες έχει μετακομίσει στο θέατρο Αποθήκη. Ο Θανάσης Κουρλαμπάς, η ερμηνεία του οποίου δικαίως χαρακτηρίζεται ως απερίγραπτη, μας μιλά για το ταξίδι του Σαμπέρ, του ήρωα που υποδύεται, για την πάλη των αξιών και των ταυτοτήτων μας και για τους «αόρατους» ανθρώπους που ζητούν να γίνουν ορατοί από την κοινωνία.

Υπάρχει κάποια φράση του χαρακτήρα σας που σας συγκινεί ιδιαίτερα και γιατί;

Λέει ο συνταγματάρχης Σαμπέρ στο τέλος: «Το μόνο που μπορούν να κάνουν οι δυστυχισμένοι είναι να αγαπάνε! Να αγαπάνε βαθιά». Με συγκινεί ιδιαίτερα αυτή η ύστατη σχεδόν κραυγή του, σκεπτόμενος ότι η Αγάπη είναι το μεγαλύτερο όπλο στη ζωή. Και για τους δυστυχισμένους ίσως είναι το μόνο όπλο.

Τι (σκέψεις, συναισθήματα, προβληματισμούς, αμφισβητήσεις κ.ά) περιλάμβανε αυτή η διαδρομή μέχρι να συναντήσετε τον Σαμπέρ;

Κάθε συνάντησή μου με κάθε ρόλο που είχα την τύχη μέχρι τώρα να ανταμώσω και να πορευτώ μαζί του, ήταν και είναι μία μαγική διαδικασία εύρεσης, εξερεύνησης και αναγνώρισης – όσο μου επιτρέπει η όποια ικανότητά μου – ενός όσο γίνεται μεγαλύτερου πλαισίου αλήθειας, συναισθήματος και σκέψεων του εκάστοτε ρόλου. Ο συγκεκριμένος, εμβληματικός συνταγματάρχης Σαμπέρ με ταξίδεψε στην αιώνια σύγκρουση της ηθικής με το ανήθικο, της αξιοπρέπειας με το ανελέητο κυνήγι των υλικών αγαθών, της πραγματικής αγάπης με την συμφεροντολογία και την υποκρισία. Μία σύγκρουση όπου στον βωμό της καταλύεται κάθε ιερό και όσιο, κάθε αξία. Η τροχιά που διέγραψε στην ζωή του αυτός ο ρόλος-σύμβολο που είχα την τύχη να ενσαρκώσω – όπως και όσο το κατάφερα – με έκανε να εμβαθύνω ακόμη περισσότερο στις πραγματικές αξίες της ζωής.

Απ’ όσο γνωρίζω, έχετε σπουδάσει και Κοινωνιολογία. Αυτή η σπουδή συνέβαλε και πώς στο να βουτήξετε μέσα στο σύμπαν του Σαμπέρ και του κάθε ρόλου που υποδύεστε;

Οι σπουδές και μάλιστα οι ανθρωπιστικές, στις οποίες ανήκει η σχολή που τελείωσα, σίγουρα προσφέρουν άφθονο υλικό στο να επεξεργαστεί κανείς και να γνωρίσει περιοχές και περιόδους της ιστορίας. Η Ναπολεόντεια περίοδος που ακολούθησε τη Γαλλική επανάσταση ήταν μία εξαιρετικά κομβική περίοδος κοινωνικοπολιτικά. Διαμόρφωσε το μεγαλύτερο κομμάτι της ιστορίας της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο οι ανθρώπινες ζωές είναι κομμάτι αυτών των αλλαγών και δέχονται τις συνέπειες. Οι σπουδές μου στην Κοινωνιολογία μου προσφέρουν μία διαφορετική γωνία οπτικής για το εκάστοτε πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζεται ένα έργο και με βοηθούν να προσεγγίσω λίγο καλύτερα τις συνθήκες στις οποίες δρουν και αισθάνονται οι εκάστοτε συγκεκριμένοι ρόλοι.

Η κοινωνία προσδίδει ταυτότητες στα μέλη της, πέρα από αυτές που έχει ο καθένας μας. Ποια από τις δύο πιστεύετε ότι υπερτερεί; Υπάρχει τέλος σε αυτή την πάλη μεταξύ των ταυτοτήτων μας;

Στη διαδικασία της κοινωνικοποίησης μας – στην κάθε εποχή και στο κάθε κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό πλαίσιο που ζει ο κάθε άνθρωπος ανά τους αιώνες – προσλαμβάνουμε πολλές ταυτότητες ως άτομα. Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε την σύμπραξη και ταύτιση ή την σύγκρουση ανάμεσα στις κοινωνικές ταυτότητες που μας προσδίδει το κοινωνικό μας πλαίσιο αφενός και την προσωπική εικόνα που διαμορφώνουμε για τον εαυτό μας, τα συναισθήματά μας, την όποια ιδιαιτερότητά μας και την ιδιοσυγκρασία μας αφετέρου, είναι και η ουσία της κοινωνικής μας ζωής και η πραγμάτωσή της. Είναι στη φύση της ζωής του κοινωνικού όντως που είναι ο άνθρωπος να συνδιαλέγεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του με αυτήν την ιδιαίτερη σχέση κοινωνικού και προσωπικού προφίλ. Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα που έχει στη ζωή ο άνθρωπος είναι να ισορροπήσει αυτήν την σχέση, να είναι όσο γίνεται καλύτερα με τον εαυτό του και όσο πιο λειτουργικός γίνεται για το σύνολο στο οποίο ζει και δρα.

Ο Σαμπέρ θα μπορούσαμε να πούμε ότι «εκπροσωπεί» όλους τους «αόρατους» ανθρώπους, αυτούς που η κοινωνία και η δικαιοσύνη δεν αποδέχονται και δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξή τους. Πιστεύετε ότι οι σημερινοί «Σαμπέρ» ακούγονται αρκετά; Τι θα συμβουλεύατε την κοινωνία και τη δικαιοσύνη να πράξουν απέναντί τους;

Οι σύγχρονοί μας Σαμπέρ ή «αόρατοι άνθρωποι», όπως εύστοχα τους αποκαλέσατε, μέσα από τα δημιουργήματα της τέχνης και των συγγραφέων καταφέρνουν να ακούγονται στις ψυχές των ανθρώπων που έρχονται σε επαφή με αυτά τα έργα. Θα πρέπει κάποιος να διαβάσει το αριστούργημα του Μπαλζάκ – ή στην περίπτωση μας να δει την παράσταση – για να "ακούσει" αυτόν τον άνθρωπο. Έτσι τον καθιστά "ορατό". Μέσα του. Γίνεται "υπαρκτός" αυτός ο αόρατος άνθρωπος μέσα μας, παίρνει σάρκα και οστά στις ψυχές των αναγνωστών και των θεατών και τους δίνει την πολύτιμη δυνατότητα να συνδιαλλαγούν μαζί του και να πάρουν ο καθένας ό,τι χρειάζεται ή έχει ανάγκη για να προχωρήσει στην εξέλιξη του εαυτού του. Βλέπετε, πολύ συχνά στην ιστορία αυτοί οι "αόρατοι άνθρωποι" και ό,τι πρεσβεύουν είναι επικίνδυνοι για το εκάστοτε κατεστημένο σύστημα... Το οποίο φροντίζει να τους κρατάει ακριβώς αόρατους ώστε να μην το ενοχλούν. Όλοι αυτοί που συγκρούστηκαν – και πολύ συχνά το πλήρωσαν με την ύπαρξή τους – με το "κανονικό" σύστημα ανέδειξαν με αυτή την άνιση μάχη τα κακώς κείμενα της κοινωνίας τους, όπου και αν αναφύονται αυτά. Αισθάνομαι ανίκανος να συμβουλέψω εγώ ολόκληρη μία κοινωνία. Αυτό που αισθάνομαι και μοιράζομαι, είναι ότι οι άνθρωποι-μονάδες-πολίτες που απαρτίζουν μια κοινωνία σε κάθε εποχή, οφείλουν να διεκδικούν το δικαίωμα να είναι "ορατοί". Και η κάθε κοινωνία οφείλει να διευκολύνει αυτό το δικαίωμα!

Σας ευχαριστώ θερμά για το χρόνο σας και την κουβέντα μας! Ελπίζω να τα ξαναπούμε σύντομα!

Ανδρονίκη Προκόπη

Πληροφορίες για την παράσταση