Το θέατρο Αλκμήνη παρουσιάζει από τα μέσα Μαρτίου ένα από τα κορυφαία έργα του Γρηγόρη Ξενόπουλου, τη «Ραχήλ» σε σκηνοθεσία-δραματουργική επεξεργασία Μανώλη Ιωνά.
Ραχήλ... Εβραϊκό όνομα. Ξενόπουλος, κλασικός Έλληνας συγγραφέας.
Σκεπτόμενη την εβραϊκή προέλευση του ονόματος, περίμενα να δω ένα έργο που, πέρα από την πλοκή, θα είχε και ιστορικό "περιτύλιγμα", όχι μόνο στο κείμενο, αλλά και στα σκηνικά και κουστούμια. Πράγματι, τα είχε. Άλλωστε Εβραϊκές κοινότητες υπήρχαν από πριν το 1900 στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο έργο διαδραματίζεται σ’ ένα αστικό σαλόνι στην πατρίδα του συγγραφέα, τη Ζάκυνθο, το Πάσχα του 1891.
Μπαίνοντας, λοιπόν, μας καλωσορίζει στη σκηνή – στο σπίτι της οικογένειας ο υπηρέτης τους, με σεμνότητα και μια υπόκλιση καλωσορίσματος. Αυτομάτως μπήκα στο κλίμα ότι βρίσκομαι σε εκείνο το σπίτι, απλά παρακολουθώ τα γεγονότα ως παρατηρητής – θεατής. Ευφάνταστο σκηνοθετικό τρικ...
Κύριος κορμός του έργου είναι ο έρωτας δύο νέων που η σχέση τους θα ήταν απόλυτα αποδεκτή, αν δεν είχε δυναμιτιστεί από το έντονο κλίμα αντισημιτισμού που προκάλεσε ένα ξαφνικό, τυχαίο γεγονός: ο φόνος ενός παιδιού. Η κατηγορία, στηριγμένη στη «συκοφαντία του αίματος», στο διαδεδομένο θρύλο πως οι Εβραίοι κάθε Πάσχα πίνουν χριστιανικό αίμα, έρχεται να διαταράξει τις σχέσεις Χριστιανών τη λιτανεία της Μεγάλης Παρασκευής. Η ένταση των εξωτερικών γεγονότων, όπως είναι λογικό, προκαλεί ένταση και συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια της Ραχήλ και δεν αφήνουν ανεπηρέαστη τη νεαρή Εβραία. 
Ο αδελφός της την παρακινεί να «ποτίσει την ψυχή της με την ψυχή της φυλής της» με ό,τι αυτό συνεπάγεται... Η τραγική ανατροπή και κατάληξη του έργου με ξάφνιασε. Βέβαια, μετά από σκέψη, ίσως να ήταν έως και αναμενόμενη, δυστυχώς. Τέτοιες ακραίες καταστάσεις και συναισθήματα φανατισμού μοιραία έχουν και ακραίο φινάλε. Δεν θα την προδώσω όμως, γιατί θα χάσει την αξία της και το μήνυμά της.
Η «Ραχήλ» του Ξενόπουλου μπορεί να αφορά Εβραίους και Χριστιανούς, αλλά δυστυχώς ακουμπάει και τη σημερινή εποχή που φανατίζεται με διακρίσεις και ξενοφοβία. Γιατί η επιμονή ανά τους αιώνες της διαίρεσης των κοινωνιών μεταξύ του «εμείς» και οι «άλλοι», είτε λόγω φυλής, είτε λόγω χρώματος, είτε λόγω θρησκείας, είτε, είτε...; Γιατί οι λαοί πείθονται ότι το «ξένο» απειλεί το «δικό μας»;
Η Ραχήλ «θα ήθελε όλοι οι άνθρωποι να είναι ενωμένοι στην αγάπη, όχι στις διακρίσεις και από καμία θρησκεία». Κι εγώ αυτό θα ήθελα...
Ανδρονίκη Προκόπη
Comentários